Adolescenten

JEUGDBOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2022

H.N. Khan: Buiten het veld

door Henk van Viegen

14+ - Het is ongetwijfeld de droom van vele jongeren op het Noord-Amerikaanse continent: een groot basketballer worden. Het is bovendien een heel geschikte manier om aan je tamelijk ingewikkelde omstandigheden in een achterstandsbuurt te ontkomen. Als je goed genoeg bevonden bent, kun je zonder kosten of met een gunstige beurs meteen naar een universiteit die verbonden is met een sportteam.

Fawad (15 jaar, Pakistaanse roots), wonend in de ‘slechte’ wijk Regent van Toronto, slapend met een basketbal als knuffel, heeft deze droom. Hij heeft goed geluisterd naar de instructies van de broer van zijn beste vriend Yoesuf, maar is ook een echt talent. De coach van het schoolteam haalt hem binnen, om nog beter te worden traint Fawad ook nog bij een coach die opgegroeid is in Regent en talenten sterker maakt. Voor de (niet-)liefhebbers van het sportverslag: in het boek staan veel basketbal(wedstrijd)scènes.
 
De wijk Regent is vol gevaren. Yoesufs broer, die zich ingelaten lijkt te hebben met drugszaken, wordt doodgeschoten. Fawad, Yoesuf en hun gezamenlijke vriend Arif moeten constant opletten dat ze niet in aanvaring komen met Omar (ook een erg goeie basketballer, maar een echte bad guy en ook qua team een tegenstander) en zijn makkers. Uiteindelijk worden ze allebei vreselijk in elkaar geslagen door deze Omar-groep, die vrijelijk mag blijven rondlopen in de wijk. Dit strijdmotief wordt overigens in de slotscène heel ongeloofwaardig afgerond.
 
Fawads moeder heeft zijn leven al een beetje ingevuld. Geheel volgens de traditie in de Pakistaanse gemeenschap moet Fawad trouwen binnen de familie, met zijn nicht Nusrat. Hij is dat helemaal niet van plan, en Nusrat ook niet. Nusrat heeft een vriend en Fawad krijgt een relatie met een mooi, blank meisje uit de gefortuneerde klasse een wijk verderop. Ook Fawads zus, Jamila, trekt zich niets aan van het ‘familiegebod’ en praat openlijk over haar vriend. Ook anderszins is deze interessante Jamila de rots in de branding. Hun vader is overleden, enige tijd nadat hij zomaar was teruggekeerd naar Pakistan (evengoed krijgt hij hier en daar nog wat sentimentele aandacht).
 
H.N. Khan sluit simpelweg aan bij de coming-of-age-boeken van bij voorbeeld Jason Reynolds en Angie Thomas, zij het dat die vooral gaan over de identiteit van de zwarte Amerikaan en dat Khan een wijk in Toronto beschrijft en een Pakistaans moslimgezin centraal stelt. Dat levert dan kleine inkijkjes op in de rol van het geloof en van de imam, en een paar aardige scènes rond het motief Bollywoodfilms en van het uithuwelijken. Helaas is Fawad te slap om aan z’n moeder te vertellen dat hij niet met zijn nicht gaat trouwen, wat een hoop herhalingen oplevert in de trant van ‘nu ga ik het echt zeggen’ in de verder wel geinige gesprekken die Fawad en Nusrat hierover voeren via de app.
 
Maar net als bij die twee schrijvers en andere auteurs binnen het genre (ook in Zweden, Nederland en Frankrijk) bevindt de hoofdpersoon zich in een tamelijk onveilige multiculturele buurt (de Verenigde Naties zijn er niets bij volgens Fawad), waar afglijden naar drugs en gangs op de loer liggen. Khan heeft daar verder vrij weinig aan toe te voegen. Fawad is het bekende type van snel aangebrand en met losse handjes, maar intelligent en in wezen lief. Opvallend is dat ook de jongens in Buiten het veld gemakkelijk in huilen uitbarsten, dat is geen taboe meer.
 
Met een paar stevige helpers als ouderwets hulpmiddel (vriendin Nermin, zus, sportcoach) laat ook deze auteur zien dat het mogelijk is je leven op de rails te krijgen. De leus hierbij, door een sportheld op een Dream Big-conferentie de zaal in geslingerd, is een waarheid als een koe, maar ook een vet cliché: geloof in jezelf is een prachtig harnas, geloof dat je groter bent dan je omstandigheden. Daarvoor moeten de held en zijn vrienden natuurlijk eerst door een paar crisissen: liegen tegen je moeder, tóch vechten en in elkaar geramd worden, het liefje dreigen te verliezen, een dode broer incasseren, misschien niet de finale kunnen spelen. Maar aan het eind staat daar ineens toch weer dat aantrekkelijke, lieve, rijke, intelligente meisje (Romeo & Julia met een happy end) en blijkt het ouderwetse jongenssportboek gewoon nog te bestaan: ook nu maakt de held, eigenlijk nog niet hersteld van de lichamelijke ellende, het winnende punt in de laatste minuut.
 
H.N. Khan: Buiten het veld, Querido, Amsterdam 2022, 315 p. ISBN 9789045126166. Vertaling van Wrong Side of the Court door Dennis Keesmaat. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies



ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri