Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 10, DECEMBER 2023

Marc-Uwe Kling, Astrid Henn (ill.): De Kersthaas

door Katrien Maris

5+ - De Duitse schrijver Marc-Uwe Kling, ook songwriter en cabaretier, schuwt maatschappijkritiek niet. Dat werd onder meer duidelijk in De kangoeroekronieken en QualityLand (resp. De Harmonie 2018, 2019), twee boeken die hij voor volwassenen schreef. Maar ook in zijn inmiddels populaire prentenboeken De NEEhoorn en De NEEhoorn en de Slangzaam (resp. Volt 2020, 2022) maakte hij op een humoristische manier duidelijk dat hij wel van een beetje rebellie houdt.  

In De Kersthaas ontploft er een bom op de Noordpool wanneer de Kerstvrouw van haar zoontje te horen krijgt dat die later helemaal geen Kerstman wil worden. Bang voor de schande die hiervan gesproken zal worden, probeert de Kerstvrouw hem de hele dag op andere gedachten te brengen. Kerstman worden is immers een familietraditie. Wanneer de Kerstman thuiskomt, deelt zijn rebelse zoon hem mee dat hij meer van de lente dan van de sneeuw houdt en dus later geen Kerstman maar Kersthaas zal worden. De Kerstvrouw verwijt haar man dat hij deze ontwikkeling zelf in de hand gewerkt heeft door de jongen als kerstcadeau een bruine haas te geven. Nu is het de Kerstman die zich een tikkeltje hooghartig achter het belang van familietradities verschuilt:
 
‘De wensen die kinderen op hun verlanglijst hebben staan, moet een Kerstman nu eenmaal altijd in vervulling laten gaan. Mijn vader en opa hebben dat ook altijd zo gedaan.’
 
Pienter als hij is, buigt de jongen de kracht van die oude traditie om in zijn voordeel. Hij vraagt als cadeau toestemming om later Kersthaas te mogen worden en zet op die manier zijn vader schaakmat. Helemaal op het einde maakt het verhaal een sprong in de tijd en zien we een intens tevreden Kersthaas paaseieren verstoppen in de tuin. En met Kerstmis brengt nu een bruine haas in een stemmig kerstmanpak de cadeautjes rond.
 
Tradities kunnen mooi en zinvol zijn, maar Marc-Uwe Kling toont hoezeer we het risico lopen de om de wereld met oogkleppen te bekijken als we er te strak aan vasthouden. Kling geeft het verhaal een frisse wending door de zoon een stevig gewortelde traditie als breekijzer te laten gebruiken om uit zijn keurslijf te ontsnappen. Het verhaal heeft duidelijk een kritisch randje, maar de knappe vertaling in vlot leesbaar rijm van Jaap Robben zorgt ervoor dat het geheel humoristisch blijft.
 
Mooi is de evolutie die de Kerstvrouw doormaakt. In het begin van het verhaal wil ze haar zoon vooral ompraten, zodat alles blijft zoals het altijd geweest is. Maar wanneer de Kerstman vol roet door de schoorsteen naar binnen dondert, voel je iets kantelen in haar. ‘Kun je niet zoals iedereen door de voordeur binnenkomen? Deze keer mag je zelf de kamer dweilen en je kerstpak laten stomen.’ En wanneer haar zoon de toestemming om Kersthaas te worden op zijn verlanglijstje zet, juicht, ze zijn vindingrijkheid volmondig toe.
 
Astrid Henn tekende een enigszins chaotische, sfeervolle winterwereld in levendige kleuren en met veel oog voor details. We zien woonkamers met zachte zetels vol knusse dekentjes en kussens, prachtig versierde kerstbomen, kerstkransen, kerstkoekjes en cadeautjes in alle kleuren. De kippen die door het winterlandschap skiën en schaatsen, soms zelfs hun eieren achterlatend, geven de illustraties een absurd tintje. Boos kijkende elfen, we vinden ze haast in elke illustratie terug, vormen een groot contrast met al deze vrolijkheid. Vaak dragen ze bordjes met slogans als ‘meer vakantie’, ‘een vakbond NU!’, ‘Minimumloon NU!’ De volwassen lezer heeft dus al snel door dat de jongen niet de enige is die in opstand komt.
 
De meest sprekende illustratie is die waar je de zoon van de Kerstman ziet veranderen doorheen de tijd, duidelijk geïnspireerd op de geschiedkundige platen van de evolutie van de mens. Helemaal in de linkerhoek van het blad zien we het jongetje in profiel naar rechts stappen. Hij draagt een rode kerstmuts, een rood en wit gestreept truitje, een lange groene broek en zwarte laarsjes De puber in het midden van het blad stapt blootsvoets. Zijn opvallend rode haar is netjes in een zijlijn gekamd en hij draagt een blauw en geel gestreepte trui en een korte groene broek. Leuke details zijn de haas op zijn arm en de tas met kleurige paaseieren over zijn schouder. In de rechter hoek zien we de Kersthaas eindelijk in volle glorie. Hij heeft nu een lange witte baard en draagt een grappig bruin hoedje met hazenoren. Zijn volumineus bovenlichaam is gehuld in een prachtig rood hemd met grote bloemen, dat mooi met zijn groene shorts contrasteert. Vrolijk huppelt hij op blote voeten door het gras, terwijl hij behendig met paaseieren jongleert. Zo mooi kan het zijn om te worden wie je werkelijk bent.
 
Marc-Uwe Kling, Astrid Henn: De Kersthaas, Volt, Amsterdam 2023, 48 p. : ill. ISBN 9789021461809. Vertaling van Der Ostermann door Jaap Robben. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan