Vanaf zes jaar

JEUGDBOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2023

Lydia Rood, Juliette de Wit (ill.): De ongelooflijke (maar waargebeurde) heldendaden van Antar

door Bea De Koster

7+ - Antar, de hoofdpersoon uit De ongelooflijke (maar waargebeurde) verhalen van Antar heeft echt geleefd, zo vertelt Lydia Rood in haar nawoord. Zijn vader was een krijgsman en zijn moeder een geroofde prinses uit het koninkrijk Aksoem. Na veel avonturen mocht hij trouwen met zijn nichtje. Precies zoals in deze mythologische vertelling. Eindelijk eens een boek waarin kinderen met Arabische roots trots kunnen zijn op hun verleden en hun cultuur. Al valt daar tegelijk ook wat op af te dingen, want die cultuur blijkt behoorlijk wreed en vaak onrechtvaardig.    

Antar rijgt de heldendaden aan elkaar maar krijgt daar geen erkenning voor. Hij is maar een geitenhoeder en ook zijn moeder, de voormalige prinses, telt niet mee. Toch wordt de dappere Antar door de koning tot aanvoerder gebombardeerd, wat hem van alle kanten jaloezie en wraakzucht oplevert. Zijn neven en ook de zonen van de koning beramen de ene aanslag na de andere op zijn leven. De hele kluwen aan personages en familiebanden zorgen voor nogal wat verwarring. Vooral omdat een van de prinsen Malik heet, net zoals een oom van Antar. Een oom die dan weer geen echte oom is, net zoals zijn vader beweert dat hij zijn vader niet is, want hij is niet met Antars moeder getrouwd omdat zijn andere vrouwen dat niet wilden. Zo wordt Antar de steeds weer verstoten underdog voor wie je als lezer partij kunt kiezen. Wat doet het er dan toe dat je af en toe niet weet wie hem vernedert of om zeep wil helpen.
 
Lydia Rood slaat een mooie, laconieke toon aan die het geheel van de op elkaar volgende avonturen erg licht en prettig maakt. Als verteller kiest ze Haroen, een halfbroer van Antar. Hij heeft een klompvoet, en is dus noodgedwongen toeschouwer. Hij besluit elk verhaal met dezelfde, bezwerende formule: ‘Dit is het eerste/tweede/…. verhaal over Antar. Ik ben Haroen en ik was erbij; ik ben zijn broertje en slimmer dan hij.’ Dat refereert eerder aan de sprookjestraditie dan aan de mythologie: een held hoeft niet sterk te zijn, als hij maar slim is. En de auteur speelt nog meer met herhalingen en terugkerende uitspraken. Er wordt opvallend veel in het zand gespuugd en afgehakte ledematen en andere dingen spatten steevast in het rond. Al gekkend en grappend haalt Rood de angel uit het geweld.
 
Een bijzonder boek is dit, waarin je ondergedompeld wordt in de oude Arabische wereld met al zijn inconsequenties en averechtse logica. Vrouwen worden geroofd en weer bevrijd en mogen zich van de bezitterige mannen niet laten zien aan anderen. Het wordt allemaal onnadrukkelijk opgedist, via de beeldspraak en allerlei details zodat je het als lezer zelf mag ontdekken en je erover kunt verbazen. De koppen van de vijanden rollen weg ‘als tuimelkruid’ en je zit bij iemand ‘aan het kleed’ en niet aan tafel. Ook Juliette de Wit laat die wereld zien in haar illustraties, waarmee ze het gebeuren concreter in de woestijn situeert.
 
Lydia Rood, Juliette de Wit: De ongelooflijke (maar waargebeurde) heldendaden van Antar, Querido, Amsterdam 2023, 112 p. : ill. ISBN 9789045128542. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan