Vanaf zes jaar

Bart Moeyaert, Annemie Heymans (ill.): Missen is moeilijk. Drie verhalen over de tijd na het afscheid

door Jürgen Peeters

6+ - In deze verhalenbundel worden de drie eerder verschenen boeken Voor altijd, altijd (Zwijsen, 1992), Echt weg is niet zo ver (Zwijsen, 1993) en Die steeg van ons (Zwijsen, 1995) gebundeld. In 2002 werden de boeken al eens verzameld onder de titel Voor altijd echt van ons. Missen is moeilijk verschijnt nu als eerbetoon aan illustratrice Annemie Heymans, die eind augustus 2008 overleed.
 
Zoals de ondertitel 'drie verhalen over de tijd na het afscheid' reveleert, draait het in de drie boeken rond afscheid nemen, verlies en eenzaamheid. In 'Voor altijd, altijd', ontmoet Nanne bij het meer een ietwat vreemde vrouw, die geheimzinnige liedjes zingt voor Tasja Mei. Pas na enkele schuchtere toenaderingspogingen begrijpt Nanne dat de vrouw zingt voor haar verdronken dochtertje. 'Echt weg is niet zo ver' vertelt het relaas van Roos, wier alcoholverslaafde vader is weggegaan om 'beter te worden'. Roos deelt het enthousiasme van haar moeder en zus echter niet helemaal. Marte uit 'Die steeg van ons' worstelt met het verlies van haar nieuwe buurjongen, die door een talentenscout werd uitverkozen voor een stage in Wenen. Tegelijkertijd mist ze een nog onbekende vriend of vriendin, die ze eventueel in de lezer herkent.
 
In de drie verhalen worden thema's als afscheid, verlies en eenzaamheid uitgewerkt zonder zwaar op de hand te worden. Vooral in 'Voor altijd, altijd', waar de dood van een kind in de desolate sfeer van een winterlandschap wordt geplaatst, maakt het consequent volgehouden kinderperspectief, inclusief Nannes naïviteit, het lijden draaglijk. Nanne moet precies de juiste vragen stellen om dichter tot de vrouw te komen, die als letterlijk en figuurlijk leidmotief sterk uit de hoek komt. De korte zinnetjes, boordevol emotie, blijven descriptief van aard, waardoor het verhaal niet tot een tranerig relaas vervalt.  
 
'Echt weg is niet zo ver' overtuigt eveneens door de sterke focalisatie, waarbij Roos knap geportretteerd wordt als een naïef en tegelijkertijd doortastend hoofdpersonage. Toch is dit verhaal, dat rond één kernthema geschreven werd, minder beklijvend en minder diepgaand. Roos' zus en moeder komen minder goed uit de verf, en ook nevenpersonage Kriek en haar vriendje fungeren te sterk als 'redders in nood'. Het happy end is bovendien nogal geforceerd.  
 
Overtuigender is Moeyaert in 'Die steeg van ons', waar Marte ons haar straat leert kennen via knappe observaties. De kennismaking met de nieuwe buurjongen Arjan Brodin loopt vooralsnog wat stroef. Pas als beide kinderen een act verzorgen voor het straatfeest, komt een voorzichtige toenadering. Terwijl Arjans optreden fel bejubeld wordt, blijft Marte echter in de vergeethoek. Gevoelens als jaloezie en eenzaamheid vullen de bladzijden zonder al te nadrukkelijk aanwezig te zijn. Moeyaert gaat geen pijnlijke of lastige vragen uit de weg, maar hoop en troost zijn nooit veraf. En dat is in deze bundel een echte verdienste.
 
De illustraties van Margriet Heymans in sobere, grijs-wit tinten en vol wazige vlekken, versterken de gevoelens van afscheid, leemte en gemis. Met enkele pennentrekken maakt ze een rijk scala aan emoties voelbaar. Getuige hiervan zijn de levendige beelden in 'Die steeg van ons', die sterk contrasteren met de ingetogen portretten in 'Voor altijd, altijd'.
 
Bart Moeyaert, Annemie Heymans (ill.): Missen is moeilijk. Drie verhalen over de tijd na het afscheid, Querido, Amsterdam 2008, 144 p. : ill. ISBN 9789045106427. Distributie L&M Books

Oorspronkelijk verschenen in De Leeswelp 

deze pagina printen of opslaan