Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 7, SEPTEMBER 2023

Anete Melece: Mevrouw Kiosk

door Sofie Brants

4+ - Olga is één geworden met haar job als verkoopster in de krantenkiosk. Letterlijk, want ze past niet meer door de deur. De krappe kiosk in art-decostijl, gebaseerd op een levensecht exemplaar in de vroegere thuisstad van de Letse auteur Anete Melece, is ook na de werkuren Olga’s (t)huis geworden.  

Elke dag lijkt hetzelfde. Het is een komen en gaan van klanten en Olga weet precies wat ze allemaal willen. De man met het overenthousiaste hondje, humoristisch afgebeeld als een warboel van zwarte potloodlijnen, koopt elke ochtend de krant, het huilende kindje kan enkel gekalmeerd worden met een lolly en sommige mensen hopen gewoon even een babbeltje te slaan. Toch wordt Olga geregeld overmand door het knagende gevoel dat er iets ontbreekt in haar leven. Een gevoel dat ze probeert te sussen door ’s avonds in haar kiosk te dromen over verre reizen, weelderige stranden en prachtige zonsondergangen aan zee.
 
Het idee achter Mevrouw Kiosk ontstond toen de auteur zelf de indruk had gevangen te zitten in de eentonigheid van haar job als graphic designer. In een poging om uit die impasse te geraken ging ze animatie studeren aan de Universiteit van Luzern en werkte ze het verhaal verder uit tot de geanimeerde kortfilm The Kiosk, te bekijken via de QR-code in het boek.
 
Ook voor Olga zijn er veranderingen op til wanneer de leverancier op een ochtend de stapel kranten net iets te ver van de kioskdeur zet. Terwijl ze de stapel tevergeefs probeert te grijpen zien enkele jongens hun kans om een zak chips te stelen. Er ontstaat tumult en Olga valt, met haar kiosk, languit op de straatstenen.
 
Dan beseft Olga dat ze door het optillen van de kiosk er ook mee kan rondwandelen. Onder grote belangstelling van haar vaste klanten loopt ze door de stad. Wanneer ze de man met het hondje tegenkomt is het beestje zo enthousiast om haar te zien dat ze over de leiband struikelt en de rivier in wordt gekatapulteerd. In wat volgt neemt Melece haar lezers mee op een onvoorspelbare reis langs het water in een dynamisch kleurenpalet van acrylverf op dubbele pagina’s.
 
Het is de start van een nieuw leven: na enkele dagen dobberen op zee vestigt Olga zich op het strand. Haar kiosk doet nu dienst als ijsjeskraam voor de kustgasten, waarin de aandachtige kijker ook enkele stadsklanten op vakantie zal herkennen. ’s Avonds geniet Olga, nog steeds omgeven door haar vertrouwde kiosk, van het zicht op zee en haar geliefde zonsondergang.
 
Melece besefte pas later dat het verhaal van Olga ook een beetje haar eigen levensverhaal is. The Kiosk werd meermaals bekroond en gaf haar de kans om de wereld rond te reizen. Op vraag van de Letse uitgeverij Liels un mazs herwerkte de auteur haar film tot een prentenboek op kindermaat waarbij bepaalde figuren, zoals de verstokte roker, werden weggelaten. Andere personages kregen meer diepgang door de tekst. Melece putte hiervoor inspiratie uit haar observaties in lokale krantenwinkels.
 
Anders dan in vele jeugdboeken geeft Mevrouw Kiosk kinderen de mogelijkheid tot identificatie met een volwassen hoofdpersonage. Olga moet niet veranderen om haar dromen na te jagen, ze blijft wie ze is en dat is in tijden van onrealistische schoonheids- en persoonlijkheidsidealen een bijzonder hoopgevende moraal.
 
Jonge kinderen zullen minder nadenken over hoe de vrouw in haar benarde situatie is terecht gekomen. Ook het onderscheid tussen fysiek en psychologisch ‘vastzitten’ is voor kleuters moeilijk behapbaar. Gelukkig is Mevrouw Kiosk ook visueel een aanvulling op haar boodschap en zullen de licht absurde beelden op ettelijke lachsalvo’s onthaald worden door kinderen van alle leeftijden. De veelheid aan details zorgt bovendien voor een kleurrijk en boeiend schouwspel dat elke kijker zal kunnen begeesteren. Een bewuste keuze, want in tegenstelling tot de film wil Melece haar publiek langer doen stilstaan bij de beelden. Een leuk interactief element is het uitgesneden raam in de cover dat de kijker zich in Olga’s kiosk doet wanen.  
 
Mevrouw Kiosk is een prentenboek dat evenveel aanzet tot dromen als tot denken, zonder daarbij jezelf uit het oog te verliezen.  
 
Anete Melece: Mevrouw Kiosk, Lannoo, Tielt 2023, 36 p. : ill. ISBN 9789401491990. Vertaling van Kiosks door Edward van de Vendel

deze pagina printen of opslaan