Dertien jaar
na haar debuut met de roman Probeer het
mortuarium tekent Eva Maria Staal opnieuw present met een roman, De vondeling. Het blijft gissen naar de
reden waarom die opvolger zo lang op zich heeft laten wachten. Ergens rijst het
vermoeden dat de thematiek ervan – de verstoorde relatie van de hoofdfiguur
Agnes, het alter ego van de auteur, met de vaderfiguur – zo sterk moet hebben
ingegrepen in het leven van de auteur
dat zij nu pas het boek heeft kunnen schrijven.
Aan de vader-dochterrelatie verbindt Staal de moeder-dochterrelatie:
Agnes gaat voor zichzelf op zoek naar een duiding van haar relatie met haar adoptiedochter
Lima. Dat Staal moeder en dochter in alternerende ik-hoofdstukken aan het woord
laat, behoedt haar voor de valkuil van een eenzijdige en op pure zelfverdediging
gerichte benadering.
Een en ander komt voor Agnes in
een stroomversnelling als haar vader zijn einde ziet naderen: ‘alles verdween,
en zo snel: vierentachtig jaar leven verdampte in geen tijd.’ Dat hij haar
nauwelijks herkent (of: wil herkennen) blijft zwaar op haar wegen. Gaandeweg
haar zoektocht zal duidelijk worden wat de verwijdering tussen hem en haar –
zij moet ongeveer een jaar of negen geweest zijn, meent zij zich te herinneren
– heeft veroorzaakt.
Op de vader, die ook aan het
woord komt via door Agnes geschreven hallucinaties op zijn sterfbed en via
dagboekfragmenten van zijn hand, weegt het trauma van een vreselijke
gebeurtenis op het eind van de Tweede Wereldoorlog. Via oordeelkundig
aangereikte cliffhangers legt Staal bloot welke impact die heeft gehad op de
relatie met Agnes.
Parallel aan dit verhaal van de
zoektocht van de dochter naar de liefde van en voor haar vader brengt de roman
het verhaal in kaart van Agnes en Lima. Centraal erin staat de idee dat Agnes
haar Chinese dochter aanvankelijk niet kon liefhebben, maar dat zij wel de
verantwoordelijkheid heeft opgenomen voor haar te zorgen. Lima verwoordt het
treffend: ‘Uit verantwoordelijk gedrag groeit liefde, kan liefde groeien. Over
en weer’.
Mede door de ingehouden
verteltoon die iedere vorm van sentimentaliteit weet te omzeilen, groeit De vondeling uit tot een diepmenselijk
verhaal over het verlangen naar liefde en begrip.
Eva Maria Staal: De vondeling, Prometheus, Amsterdam 2020,
264 p. ISBN 9789044634761. Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan