Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 7, SEPTEMBER 2023

Edward van de Vendel, Martijn van der Linden (ill.): Gelukkig en blij. Gedichten

door Martina van der Logt

9+ - Dat Edward van de Vendel en Martijn van der Linden een gouden duo zijn als het gaat om het maken van prachtige gedichtenbundels wisten we natuurlijk allang. Met Stem op de Okapi en Wat je moet doen als je over een nijlpaard struikelt hebben zij de creatieve synergie die tussen hen ontstaat ruimschoots tentoongespreid. Gelukkig weten zij zelf ook hoe goed zij samen werken, want in mei 2023 verscheen hun nieuwste gedichtenbundel Gelukkig en blij. Het is de heerlijkste feelgood-poëziebundel die ik in de afgelopen jaren heb gelezen. Met humor en verfijning schrijft Edward van de Vendel simpelweg over gelukkig en blij zijn. Het charmante van de gedichten is dat zij verteld worden vanuit het perspectief van dieren. Dieren krijgen de vrijheid om te voelen, zich uit te spreken en op momenten hun perspectief op menselijk gedrag te geven. De bundel gaat voornamelijk over alle aspecten van geluk of de weg daarnaartoe, maar tijdens het lezen over de mooie beesten op Herstelboerderij Gelukkig en blij, wordt ook het geweten van volwassenen aangesproken. Want hoe kan geluk gevonden en vastgehouden worden in een wereld waarin de mens er zo erg zijn overheersende stempel op drukt?
 
Waar mensen – en dan vooral de volwassen variant – in de analyse van de dieren niet altijd even goed uit de verf komen, worden kinderen anders beschouwd. Zij staan, zoals het gedicht Herstelboerderij aangeeft, nog wat dichter bij de vlinder en de kat:  
 
‘Uit de monden van mensen waait altijd lawaai.
Je kunt hun herrie bijna bekijken –  
zo taai hangt het in de lucht.
Ze kleden er hun dag mee aan.
Ze slaan het om zich heen als een vlag.
Ze zwijgen zo weinig,
daardoor zijn ze zo weinig vlinder,
of kat,
ze zijn zo weinig hun eigen kinderen.
Want die bestempelen veel minder,
die besnuffelen veel meer.’
 
Van de Vendel plaatst Gelukkig en blij in de actuele en relevante context van klimaatverandering en een polariserende maatschappij. Iets wat hij al vaker deed in zijn eerder verschenen werk. Toch heeft Gelukkig en blij tegen deze achtergrond geen bedrukkende sfeer. De mooie woorden en prenten geven de lezer lichtpuntjes van hoop en woorden van troost, ze bieden uitzicht op herstel. Het herstellen van de wereld om je heen of het herstellen van je eigen innerlijke zelf.
 
In de gedichten staat de prachtigste beeldspraak. Sommige zinnen kunnen als quotes op kussenslopen en mokken afgedrukt worden. Zo schrijft hij in Boven de boerderij hangt gesnurk:
 
‘Je kunt een nieuwe dag nooit
met die van gisteren vullen,
dus wat staat er vandaag te gebeuren?
Wat zijn de slapers nu los aan het scheuren?’
 
Geestige, opzichzelfstaande gedichten worden in Gelukkig en blij afgewisseld met gedichten over het ervaren van geluk of juist ongeluk. De afwisseling tussen luchtigheid en diepgang werkt voor alle gedichten versterkend. Je wordt als lezer heen en weer geslingerd van herkenbare vervoering tot een opborrelende lach. Edward van de Vendel kan met zijn woorden de lezer binnenstebuiten en ondersteboven te keren. De bundel is dan ook een prachtige weergave van de ambiguïteit van het leven. Geen geluk zonder ongeluk, geen blijheid zonder verdriet, of zoals in het gedicht Alles wat verandert beschreven staat, geen krabben zonder jeuk:
 
‘Goed, wat ik, jaaaaaaaa
wou zeggen, jaaaaaa fijn,
is dat al die veranderingen
aaaaaaafschuwelijk zijn.’
‘Ik snap het,’ zegt het tweede,
‘je vergelijkt ze met jeuk.
En tegelijkertijd kreun je.
dus het krabben is leuk.
Alleen –
het één kan toch nooit
zonder het ander bestaan?’
Twee ezeltjes staren elkaar
sprakeloos aan.’
 
De bundel is opgeluisterd door prachtige illustraties van Martijn van der Linden. Kleine zwart-wit pentekeningen en romantische prenten sieren de gedichten. De dieren in de gedichten met een dieper filosofisch karakter zijn met aandacht zeer realistisch en mooi weergegeven. De humoristische gedichten zijn met meer frivoliteit geïllustreerd. Ook Van der Linden heeft daarmee de ambiguïteit in zijn illustraties prachtig weten te vangen. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de zinnenprikkelende landschappen! Bij het zien van de heiige zon over het platteland, de nevels, het ochtendgloren, de avonden, de wolken, kun je het allemaal bijna ruiken, proeven en voelen.
 
Deze prachtige bundel leest heerlijk weg, is verhalend en ontroerend. Van het zevendelige epos over de twee katten Hannes en Hassan tot het verwoorden van het vluchtige spotten van een hert, Gelukkig en blij geeft de lezer precies dat wat het in de titel al zegt. De ultieme feelgood-bundel om erbij te pakken op… nu ja, ieder moment van de dag eigenlijk. Maar misschien nog wel het meest als je even bij de pakken neerzit. Sla de bundel open en voor je het weet voel je je gelukkig en blij.
 
Edward van de Vendel, Martijn van der Linden: Gelukkig en blij. Gedichten, Querido, Amsterdam 2023, 112 p. : ill. ISBN 9789045128825. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan