Poëzie

BOEKEN NR. 7, SEPTEMBER 2023

Bert Bevers: Bedekte termen

door Marc Bruynseraede

Bert Bevers : met niet zoveel woorden  

Het beheren van het poëtisch erfgoed als boodschappenlijstjes; het verzamelen van rare, moeilijke woorden en het zich verheugd/verwonderd voelen bij de aanblik van charmante bruggen in Parijs (zie www.bertbevers.com): het zijn enkele geliefkoosde akkefietjes van Bert Bevers (BB). De dichter die ook bekend staat als soigneur van het ledenblad van VVL De Auteur. Daarnaast is Bert Bevers bekend als beëdigd constateur van organisch gegroeide paadjes. D.w.z. een categorie van begankenissen die afwijkt van de officiële gaanpaden. Deze organisch afwijkende paden – soms gewoon een binnenweggetje -- mogen dan symbool staan voor het poëtisch pad dat Bert bewust is ingeslagen. Zijn poëzie is toegankelijk langs de niet-officiële entree. Eerder in bedekte termen.
 
In het verleden verschenen van Bert Bevers al de verzamelbundels Afglans. Gedichten 1972-1997 en Eigen terrein. Gedichten 1998-2013 (Wel, resp. 1997, 2013). Sinds 2013 was er nog de bundel Nederzettingen (Kleinood & Grootzeer 2018) en nu, in de zomer van 2023, het magnum opus Bedekte termen een verzameling van 366 zesregelige gedichten : ééntje voor elke dag van het jaar.
 
De omslag van Bedekte termen’ beeldt het grijze Leopoldsplein uit in Antwerpen, in de vooroorlogse jaren; de onmiddellijke nabijheid en het melancholieke beeld van de woon- en werkplaats van Bert. In een uitsparing op de keerzijde van de omslag zien we de afbeelding van datzelfde plein, in zijn hedendaagse vorm, met op de voorgrond de dichter, keurig gedrapeerde snor, leunend uit het venster van zijn appartement en op de achtergrond de torens van de Sint Joriskerk, wachtend op de terugkeer van toondichter Peter Benoit, die er ooit in eigen persoon het Drama Christi presenteerde, aldus archivaris Bert Bevers. En ook de schrijver-dichter Maurice Gilliams zou in die Sint Joriskerk zijn uitvaart krijgen.
 
Bedekte termen vind ik, als poëziebundel, een volumineuze uitgave, in zijn verschijningsvorm. De gigantische hoeveelheid gedichten erin samengebracht doet de vraag rijzen naar het waarom van deze bundel. Uitgegeven door Stabilitas Loci, wat eigenlijk verwijst naar een kloosterregel van de Benedictijnse spiritualiteit en betekent dat je stabiliteit zoekt in de bestendigheid. Bestendigheid in de plek waar je verblijft en de waarden die je aanhangt. Als deze waarden een religieuze ondergrond hebben, dan moet je daarvoor gaan, ook al wil je ze niet uitbazuinen maar eerder in bedekte termen beleven en mededelen.
 
De gedichten uit de bundel zijn in de strenge vorm van driemaal twee versregels gesteld en netjes, volgens de letters van het alfabet, gerangschikt, naar de eerste letter van de titel: van A tot Z. Daarmee krijgt de poëzieliefhebber een handboek dat hem iedere dag van het jaar van een poëtische glimp van drievuldigheid kan voorzien.
 
Net dit weekeinde lees ik in een interview met de gebroeders Dardenne een uitspraak over de schilderkunst van Vermeer die me aan de gedichten van Bert Bevers doet denken: ‘De kracht van Vermeers schilderij schuilt ook in wat hij niet toont. En dat is precies wat wij ook proberen in onze films.’ […] Een acteur of actrice hoeft niet alles te verklaren. De enscenering evenmin: er zijn gaten, tekorten, een zekere leegte. Die leegte maakt dat de kijker gevoelens kan projecteren.’
 
Een voorbeeld:
 
‘Havenbeeld
 
Wees gerust oude golven, niemand
weet de weg. Wij zwerven helemaal thuis.
 
Bollend als een meisjeshandschrift troost
uit regen op kranen. Het krijt wit.
 
Uitlopende tekens. De wereld is zo wijd:
meeuwen scheren krijsend langs de gilling.’
 
Bert Bevers’ gedichten zijn waarnemingen en beschrijvingen maar evenzeer bevragingen en onderzoeken naar de ondergrond van het bestaan. Af en toe simpel, langs de neus weg, maar soms ook mysterieus en peilend naar de diepte van wat verborgen is.
 
Natuurlijk zijn niet alle 366 gedichten even glorieus en aansprekend, maar ze bieden af en toe een goede doorsnede van een filosofische kijk, met een beetje recul en een zekere mildheid.
 
‘Haardstede
 
Die terloopse lichtval over treden naar verleden.
Hoe vroeg ik hier al later wonen wilde, en er zo lang
 
reeds ben nu er andere dagen zijn, andere, onder  
onbezoedelde warmte. Ik leer hier in onbedaarlijk
 
aanvaarden nog steeds veel. Dat alles elders anders
klinkt, dat bomen maar langzaam terug groeten.’
 
Doorheen de vier seizoenen valt er, voor elke dag van het jaar, wel wat te rapen in deze bijbel van Bert Bevers.
 
Bert Bevers: Bedekte termen, Stabilits Loci, Antwerpen 2023, 396 p. ISBN 9798397503037

deze pagina printen of opslaan