Vertaald proza

BOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2025

Esther Freud: Mijn zus en andere liefdes

door Henk van Viegen

Met hetzelfde hoofdpersonage, Lucy, opnieuw ook de ik-figuur, vervolgt Esther Freud het sterk autobiografische verhaal van een moeder en twee dochters uit Hideous Kinky (1991). Tegelijk met dit nieuwe boek komt Orlando met een herdruk van die roman, nu onder de titel De kleur van henna. Het is leuk om weer even terug te keren naar die vroege roman, en naar de verfilming ervan, met de sterke Kate Winslet in de rol van de moeder.
 
Aan het eind van De kleur van henna verlaten moeder Julia, Lucy (toen bijna 6 jaar) en haar oudere zus Bea Marokko, ze gaan terug naar hun vaderland Engeland. Het was een uiterst rommelige, onzekere, onveilige, soms heel gezellige, maar vooral voor Bea traumatiserende tijd. Met een geheel op zichzelf gerichte en op belangrijke momenten wegkijkende (hippie)moeder.  
We zijn nu twee jaar verder. Er is een broertje (Max) bijgekomen maar de moeder heeft de vader en vreemdganger alweer verlaten. Ontrouwe en anderszins onbetrouwbare mannen aan de lopende band in deze roman. Op zeker moment leren Bea en Lucy hun vader kennen, een man die graag op afstand blijft van zijn kinderen, verwekt bij verschillende vrouwen. Zo ontmoeten de zussen bij voorbeeld drie halfbroers. Het is niet al te moeilijk in deze vader de beroemde schilder Lucian Freud te herkennen, die zeker 14 kinderen had bij minstens zes vrouwen. Net zoals het vinden van herkenning van Esther Freud in Lucy en Bella Freud in Bea. De auteur schuift een beetje met hun opleidingen en beroepen om het er niet te dik bovenop te leggen. Tegen het eind van de roman komt ook de verfilming van de tijd in Marokko, waarvoor Bea het scenario schreef, aan de orde.
 
Kern van het verhaal is Lucy’s laveren tussen een soort dochter voor haar onduidelijke moeder te zijn en de intense band te onderhouden met Bea, die haar moeder afwijst. Terug in Engeland laat de moeder de kinderen opnieuw net zo makkelijk aan hun lot over. De impact van de onstabiele opvoeding spat van de pagina’s. Ze hobbelen van de ene vaak onduidelijke locatie naar de andere: gedeelde of verlaten huizen, een landhuis dat hier en daar aandoet als opvanghuis maar de kinderen een enorme vrijheid verschaft. En later een met de vaak afwezige Bea gedeelde armoedige flat. Vooral in het eerste deel (van de drie) fladderen de namen over de pagina’s en moet je zelf maar zo’n beetje de tijd invullen. Ook later laat Freud het aan de lezer. Er wordt gesproken over een mogelijk kind, maar eerst wil Lucy graag dat zij en haar partner, op dat moment al haar latere man Lex, een aidstest doen. Een paar bladzijden later loopt er een kind, Pearl, rond.
 
Lex is de zoveelste in een rij relaties van Lucy die steevast eindigen met overspel van de man. Ze stapt (en trapt) er, op zoek naar houvast, steeds opnieuw in, hoewel ze weet dat ze feitelijk altijd op weg is naar een breuk. Bij Bea gaat dat totaal anders. Die stort zich in onveilige relaties met een hoop drank en drugs. Evengoed stuurt de auteur ons toch richting een soort happy end. Bij Bea gaat dat via de film. Een voorvertoning brengt het hele gezin even bij elkaar, de moeder zegt zelfs dat ze trots is op Bea, ondanks de haar beschuldigende inhoud. Bij Lucy gebeurt dat op tegelijk clichématige en geestige manier, doordat ze hopeloos verliefd wordt op haar therapeut (met een knipoog naar opa Freud). Ze komt daar, wel een beetje theatraal en ook wel een beetje klef (op z’n Hollywoods, zal ik maar zeggen), gelouterd uit.
 
Het zal niet verbazen dat bij Lucy de vraag opkomt of ze zelf moeder wil worden, ook nadat ze, nog als tiener, aan het eind van het eerste deel, een abortus heeft ondergaan. Deze gebeurtenis wordt op fijnzinnige wijze voelbaar gehouden in het vervolg van de roman. Hetzelfde geldt voor het motief van de kwetsbaarheid van kinderen. Pearl legt, net als Lucy vroeger, bijna het loodje.
 
Mijn zuster en andere liefdes (met ‘liefdes’ als mooi meerduidige vertaling van ‘lovers’) is een snel lezende, handig vertelde roman, die op een aantal plekken de lezer goed actief houdt. Het aloude gezinsthema wordt effectief, onsentimenteel en gericht op de actualiteit ingezet. Een deel van de charme van het boek ligt ook in de manier waarop Freud haar eigen levensverhaal heeft gebruikt, de roman heeft hier en daar wel iets van memoires.
 
Esther Freud: Mijn zus en andere liefdes, Orlando, Amsterdam 2025, 287 p. ISBN 9789083489490. Vertaling van My Sister and Other Lovers door Ineke Lenting. Distributie New Book Collective

deze pagina printen of opslaan