'Hier begint de Zwarte Nacht' staat er op een
papiertje dat Jesse Rosenberg vindt in de voor het overige lege dossiermap van
de viervoudige moord die Orphea, een badstadje in Hamptons County, New York
State, twintig jaar geleden opschrikte. Voor deze kapitein van de Staatspolitie
een aanwijzing dat deze zaak, die hij als beginnend speurder met zijn
toenmalige teamgenoot Derek Scott dacht te hebben opgelost, heropend moet
worden. Enkele dagen voordien had journaliste Stephanie Mailer hem op de
receptie voor zijn aankomend pensioen nog gezegd dat de verkeerde man als dader
was aangewezen, zoals ook haar eigen onderzoek aangaf.
Intussen is de jonge vrouw
spoorloos verdwenen en nu alles begint te wijzen op een misdaad en een cover-up
operatie, besluiten Rosenberg en Scott samen met Anna Kanner, de nieuwe
adjunct-commissaris van Orphea, de zaak opnieuw uit te zoeken. We zijn dan een
dertigtal dagen voor de première van het eenentwintigste theaterfestival, een
succesvol initiatief om het stadje op de toeristische kaart te zetten, en dat
die eerste keer jammerlijk ontsierd werd door de brutale moord op de toenmalige
burgemeester, zijn vrouw en kind, en een toevallig in de buurt van het huis
joggende passante.
Daarmee start een feuilletonachtig plot met ettelijke personages die
beurtelings als verdachte in beeld komen en waarbij de lezer, eens door het
verhaal gegrepen, niet één keer maar onophoudelijk op het verkeerde been wordt
gezet. Samen met de speurders ziet hij de oplossing meermaals nabij, zij het
dat de roman ruim 630 pagina's telt en onverwachte gebeurtenissen, de duistere
intriges die aan het licht komen en de talloze zijpaden die worden ingeslagen
erop wijzen dat we ons moeten klaarmaken voor een lange zit. Zoals bekend
overigens, want de auteur recidiveert. De Franstalig Zwitserse schrijver Joël
Dicker (1985) had met zijn eersteling De waarheid over de zaak Harry Quebert
(2014) al een eerste polar geschreven die niet alleen een stapels literaire
prijzen vergaarde; ook de verkoopcijfers oogden indrukwekkend met meer dan drie
miljoen verkochte exemplaren wereldwijd, waarvan ruim 150.000 in Nederlandse
vertaling.
Om
het mogelijke leesplezier niet te vergallen en elke hint naar de
onvermijdelijke uitkomst te vermijden, zal ik niet ingaan op het overigens erg
ingewikkelde verhaal dat nu eenmaal de enige attractieve kant is van deze
detective. Want hoe simplistisch de aanpak ook lijkt, hoe stijlloos het ook
wordt verwoord, hoe ongeloofwaardig de diverse verhaallijnen ook zijn, hoe
omstandig en uitleggerig de vele wendingen ook worden aangebracht, hoe
belachelijk naïef de personages ook worden getekend, toch blijkt dat na ieder
hoofdstuk de lezer zonder aarzelen de pagina omslaat om te weten hoe het verder
gaat. Het mechaniekje blijkt te werken, zoals een Franse criticus het
formuleerde.
Vergelijk
het dus met de mysterieuze wijze waarop televisiereeksen en feuilletons
allerhande, ongeacht hun kwaliteit, onze nieuwsgierigheid zodanig weten te
prikkelen dat er een vorm van tijdelijke verslaving gaat optreden. Het procedé
is bekend evenals de ingrediënten. Het gaat om wat iedere rasverteller intuïtief
aanvoelt: eerst de aandacht trekken en dan stevig vasthouden door
druppelsgewijs informatie te lossen en zo de spanning stelselmatig op te
voeren.
De
handigheid van dit boek ligt in de wijze waarop de tijd wordt gehanteerd.
Alternerend volgen we de onderzoekers en een aantal personages in de dertig
dagen die nog resten voor de start van het festival van 27 juli 2014, datum
waarop de naam van de echte moordenaar tijdens de opvoering van het nieuwe stuk
bekend zal worden gemaakt, of we gaan twintig jaar terug naar de gebeurtenissen
rond 30 juli 1994 en de redenen waarom toen het verkeerde spoor werd gevolgd.
Naast
voornoemde speurders, die elk met hun eigen soms wat burleske persoonlijke
probleem worstelen, is er de kring van verdachten, waarvan een van hen niet
alleen de meervoudige moordenaar moet zijn, maar ook verantwoordelijk is voor
de verdwijning van Stephanie Mailer. Zoals in Dickers eerste roman draven ook
hier verschillende personages op met literaire ambities. Een commissaris van
politie die met de moed der wanhoop tracht zijn toneelstuk ‘De zwarte nacht’
opgevoerd te krijgen, de talentvolle maar losgeslagen dochter van de directeur
van het commerciële zender Channel 14 die uiteindelijk het pad en de pen
terugvindt, de overspelige hoofdredacteur van ‘The New York Review of Letters’
die na het neerschrijven van zijn misstappen plots een succesvol romanschrijver
wordt, de literaire criticus van dezelfde publicatie die aan de verdwenen
journaliste had gevraagd om het plot van de detectiveroman voor hem uit te
schrijven, dat hij naar aanleiding van de moorden in Orphea had ontwikkeld. Hij
was toen ook tot de slotsom gekomen dat de echte moordenaar nog vrij rondliep.
Wanneer de
speurders hem vragen waarom hij zelf niet de pen ter hand nam, antwoordt hij:
'Nou ja,
kapitein...Stelt u zich voor, een beroemd boekrecensent die zich ertoe zou
verlagen een detectiveroman te schrijven ? Wat zouden de mensen daar wel niet
van zeggen ?'
'Waarom zou dat niet kunnen ?'
'Omdat
het literaire genre, in aflopende volgorde van respect de volgende zijn:
bovenaan staat de onbegrijpelijke roman, dan komt de ideeënroman, dan de
historische roman, dan de gewone roman, en dan pas, stevig op de een na laatste
plaats, net voor de keukenmeidenroman, de detectiveroman.'
'Is dit
een grapje? zei Derek. 'Neem je ons in de maling?'
'Welnee,
verduiveld! Welnee. Dat is het grote probleem. Sinds de avond van de moorden
ben ik de gevangene van een prachtig plot voor een detectiveroman die ik nooit
kan schrijven.'
Gelukkig heeft Joël Dicker, die ook literaire ambities heeft, na de
verdwijning van Stephanie Mailer deze taak overgenomen, niet zonder er zelf nog
wat bijkomend geweld aan toe te voegen. Zijn personages zijn immers geen
doetjes en houden zich bijna allemaal bezig met onoorbare praktijken, als daar
zijn corruptie, prostitutie, chantage, geweld en als de nood dringt een
supplementaire moord. Gefundenes fressen heet dat.
De verdwijning van Stephanie Mailer is een overdadige en te wijdlopige
roman (het had makkelijk korter gekund), ongeloofwaardig ook, maar toch
spannend. Dus...
Joël Dicker: De verdwijning van Stephanie Mailer, De Bezige Bij,
Amsterdam, 2019, 636 p. Vertaling van La Disparition de Stephanie Mailer door
Manik Sarkar. ISBN 9789403149509. Distributie Standaard Uitgeverij
© 2024 | MappaLibri