3+ - Kaatje Vermeires
entree in het jeugdliteraire landschap in 2007 was op z'n minst opmerkelijk te
noemen. De donkere, mysterieus aandoende illustraties van De vrouw en het
jongetje (met Geert De Kockere) lieten meteen vermoeden dat hier een
illustratrice met durf, inlevingsvermogen en visie aan het werk was. De
ingenieuze composities, rijkdom aan grafische technieken en het opvallend
doordacht kleurenpalet werden terecht beloond met een Boekenwelp 2008. De
kleurrijkere prenten in Mannetje en Vrouwtje krijgen een kind (bij een
tekst van Brigitte Minne) blijven boeiend door de afwisseling van invalshoeken
en harmonieuze vormgeving. Zoveel vakkennis, experimenteren met diverse
materialen én eigenzinnigheid trokken ook op het internationale schouwtoneel de aandacht. Op de International
Children's Book Fair, de grootste jeugdboekenbeurs ter wereld in de
Noord-Italiaanse stad Bologna, werd Mare en de dingen, een samenwerking
met Tine Mortier, als een coup de coeur oftewel 'de ontdekking van de beurs'
geloofd. En dat hoeft, gezien Vermeires uitzonderlijke talent in combinatie met
de haast poëtische tekst van Tine Mortier, absoluut niet te verwonderen.
De expansie aan
zachte kleuren op de voorflap, die Mare te midden van de kersenbloesems
portretteert, levert een gestaag uitdijende prent op, die dankzij de geslaagde
compositie nergens overladen overkomt. De opvallend gedetailleerde illustratie
fungeert als goedgekozen eyecatcher en straalt een natuurlijke souplesse en
vitaliteit uit. Vermeires resolute keuze voor kleurrijke prenten valt op, al
maakt ze hier ook een aantal sobere prenten die herinneren aan De vrouw en
het jongetje, en die mee de authenticiteit van haar werk uitmaken.
Mares verhaal begint bij haar
geboorte, in een rieten stoel onder diezelfde kersenboom. Tine Mortier besteedt
ruimschoots aandacht aan Mares opgroeien en haar eerste woordje ('koek'), maar
stelt toch vooral de unieke band tussen grootmoeder en kleindochter centraal,
die immers eenzelfde ongeduld en gulzigheid delen. Op ongedwongen, haast
poëtische wijze raakt de auteur treffend de kern van een buitengewone sterke
relatie over de generaties heen, zonder tot melige passages te vervallen. Samen
vertellen grootmoeder en kleinkind verhalen en snoepen ze 'tot ze van suiker en
kruimel aan elkaar kleefden'. De illustraties belichten de robuuste personages
vanuit verschillende perspectieven en voorzien hen van een krachtige, beeldende
expressie. Bovendien speelt Vermeire met motieven uit de tekst, zoals de
koekjes, en voegt ze zelf betekenisvolle details toe aan het visuele verhaal,
zoals de kersen of de watervlugge eekhoorn als levendig symbool van de
vitaliteit die Mare en haar grootmoeder uitstralen.
De onverwachte val en moeizame revalidatie van de
grootmoeder vormen een betekenisvolle kentering in het verhaal die vooral
visueel uiterst secuur en geraffineerd verbeeld wordt. De donkere tinten,
herfsttooi van de natuur en breekbare personages roepen feilloos reminiscenties
op aan De vrouw en het jongetje. Grootmoeder blijkt zoveel vergeten, hoe
ze moet eten en rennen en vertellen, en ook met de woorden vlot het niet meer
zo. Vermoedelijk werd Mares oma getroffen door een hersenbloeding, maar dat
wordt nergens met zoveel woorden gezegd. Mortiers suggestieve tekst laat
terecht veel ruimte voor eigen invulling en verbeelding. Mares onbegrip voor de
plots statische volwassene en de breekbare toenadering tot grootmoeder krijgen
zowel tekstueel als visueel sterk gestalte. In tegenstelling tot de
goedbedoelende volwassenen, die grootmoeder nooit echt begrijpen, leest Mare
haar lichaamstaal en voelt ze haar oma's behoeften feilloos aan.
Het onverwachte overlijden van grootva, die een wat
schimmige figuur op de achtergrond bleef, krijgt ook zo gestalte, in donkere
kleuren, omringd door scherven van een gevallen theekopje, door een
geschrokken, ietwat terughoudende eekhoorn geobserveerd. Op een zee van tranen
dobberen Mare en grootmoe weg; een uitgepuurde prent die tristesse voelbaar
maakt, maar ook efficiënt verbeeldt hoe Mare haar grootmoeder troost biedt. Een
weinig begripvolle verpleegster verbiedt het tweetal om grootva een laatste
groet te brengen. Niet toevallig wordt de afstandelijkheid van het medisch
personeel verbeeld door hun gezichtsloos in steriele witte kleding te tooien,
wat hun onderlinge inwisselbaarheid vergroot.
Een laatste gevoelige prent toont Mare en grootmoeder aan
grootva's doodsbed, wat zowel verstilling voelbaar maakt, alsook een hoopvolle
wenk naar de toekomst biedt. Opnieuw heeft Kaatje Vermeire zichzelf overtroffen
en bewijst ze in haar gekende stijl dat ze steeds evolueert en openstaat voor
nieuwe indrukken en impulsen. Als zoveel vakmanschap dan ook nog een auteur
treft die wel degelijk iets te vertellen heeft, resulteert dit in een gelaagd
prentenboek van een opmerkelijke schoonheid en diepgang.
Tine Mortier, Kaatje Vermeire: Mare en de
dingen, De Eenhoorn, Wielsbeke 2010, 26 p. : ill. ISBN 9789058386243
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswelp
© 2024 | MappaLibri