12+ - Twee
koninkrijken grenzen aan elkaar, maar zijn gescheiden door een afschrikwekkend
hoge bergketen. Er is geen pas en dus gaat er nooit iemand van Kanselaire naar
Dorimar, of omgekeerd. Alleen de dwergen maken de oversteek, omdat zij onder de
bergen door durven te gaan.
Op een keer, ze zijn
op weg naar Dorimar om voor het huwelijk van de koningin van Kanselaire een lap
zijde te kopen, horen ze van een vreemde ziekte, waardoor iedereen in slaap
valt. Als ze dat aan de koningin vertellen, stelt ze haar huwelijk uit, trekt
haar maliënkolder aan en gaat met de dwergen mee, onder de bergen door naar de
overkant. Ze beslist zonder de minste aarzeling, haar huwelijk zou immers toch
het ‘einde van haar leven betekenen […] als het leven een periode van keuzes
was’.
Ze gaan
op weg naar het kasteel van Acaire, waar in de torenkamer een mooi blond meisje
slaapt. Iederéén in Dorimar slaapt trouwens, op een oude vrouw na. Onderweg
brengen de reizigers iets teweeg bij de slapers; in spinrag gehuld
slaapwandelen ze achter de koningin aan. De troep zombies dreigen het
gezelschap helemaal in te sluiten en ze rennen voor hun leven. Een van de
dwergen vindt vluchten oneervol en zou liever vechten, maar de koningin zegt:
‘Er is niets
eervols […] aan vechten met een tegenstander die niet eens doorheeft dat je er
bent. Er is niets eervols aan vechten met iemand die aan het dromen is over
vissen of tuinen of geliefden die allang dood zijn.’
Het kasteel is helemaal
dichtgegroeid met doornenstruiken, waarin hier en daar een geharnast geraamte
hangt. De koningin houdt er een vlammetje bij, de hele boel gaat in brand en
het gezelschap kan het kasteel binnen.
Neil Gaiman heeft de sprookjes Doornroosje en Sneeuwwitje
verweven in een licht ironisch, lyrisch geschreven verhaal over macht en
vrijheid, met een aantal verrassende wendingen. Een heks die er niet uitziet
als een heks, een prinses die niet op haar prins zit te wachten, verslagen
prinsen waar een lucifertje wordt aangestoken… Gaiman keert de traditionele
rollen veelzeggend en met zin voor humor om. Het ‘Doornroosje’ in dit verhaal –
dat evenwel geen naam krijgt, net zo min als de andere personages – is verre
van onschuldig, heeft een miljoen ‘slapers’ in haar macht en droomt van steeds
meer. Dat haar droom eindigt met een kus van een vrouw die haar bruidsjurk voor
een harnas heeft geruild, doet een heel nieuwe wind waaien door het
sprookjesland. De koningin gaat op weg naar het oosten, weg van haar land waar
een prins op haar wacht, want ‘er zijn altijd keuzes. En ze maakte er een.’
Chris Riddell
vertelt met zijn knappe pentekeningen het verhaal in beelden. Elke bladzijde is
geïllustreerd met een smalle, verticale prent naast de tekst. Schrijver en
illustrator houden als het ware gelijke pas en de lezer kan tekst en prenten
simultaan lezen. Dat loont de moeite, want Gaiman schrijft evocerend en Riddell
is een bijzonder geïnspireerde tekenaar, die bladzijde na bladzijde zijn kansen
benut om het verhaal inhoudelijk mee vorm te geven. De zwarte lijntekeningen
met hier en daar een toets in goudverf, en de vormgeving met versierde
initialen en goud omrande illustraties doen klassiek aan. Maar het eerste
gezicht bedriegt. In indrukwekkende beelden, vaak over een dubbele bladzijde,
schept Riddell autonoom een fantastische wereld. De prenten zijn gedetailleerd
uitgetekend met veel verborgen verhaalelementen en ze onderstrepen de ironische
ondertoon van het verhaal. De tegenstellingen tussen leven en dood, schoonheid
en verval zijn sterk uitgewerkt, maar de donkere dreiging die van sommige
prenten uitgaat, is verweven met grappige details.
Chris Riddell is naast illustrator van heel wat
kinderboeken ook politiek cartoonist voor The
Observer en coverillustrator van Literary
Review – zijn cartoons in de serie ‘Illustrations to Unwritten Books’,
zoals ‘The catcher in the fly’ en ‘The Da Vinci Cod’ zijn onovertroffen – en
een soortgelijke speelse, pittige humor kenmerkt ook de prenten van De slaapster en de spintol. Riddell won voor zijn illustratiewerk voor kinderen al drie
maal de Kate Greenaway Medal: in 2001 voor Dagboek van Thomas, piraat van Richard Platt (Gottmer 2001), in 2004 opnieuw voor zijn
werk in Jonathan Swift's ‘Gulliver’ in een bewerking van Martin Jenkins en De slaapster en de spintol werd bekroond met de Cilip
Kate Greenaway Medal 2016.
Naar aanleiding hiervan werd dit filmpje gemaakt, waarin Riddell heel verhelderend vertelt over
zijn illustratiewerk in dit boek.
De slaapster en de spintol is een zeer knap, lichtvoetig en
vrijgevochten boek in een exclusieve uitvoering, dat oudere kinderen zeker
kunnen smaken, maar vooral jongeren en volwassenen zullen ten volle van dit
onconventionele – en in Groot-Brittannië, vanwege de twee kussende vrouwen,
zelfs als controversieel ervaren – sprookje.
Neil Gaiman, Chris Riddell: De
slaapster en de spintol, Blossom Books, Utrecht 2017, 66 p. : ill. ISBN 9789463490108. Vertaling van The sleeper and the spindle door Maria
Postema
© 2024 | MappaLibri