5+ - Met Rosa, de héél héél dappere zalm gaat
gelauwerd illustrator en prentenboekenmaker Klaas Verplancke deze keer
letterlijk dwarsliggen: het prentenboek heeft een ongewoon oblong-formaat, dat
je niet horizontaal maar verticaal moet houden. Zo wordt het boek zelf de
smalle stroom waarin Rosa, de zalm, stroomopwaarts zwemt. Aan die tegendraadse
reis beginnen, vroeg moed, maar ‘slag voor slag gaat het beter. Rosa zwemt
niet, ze glijdt naar boven. Zo gemakkelijk wordt durven op den duur’.
Rosa, de héél héél
dappere zalm moet het niet zozeer hebben van het verhaal als wel van de
uitgepuurde beelden rond één centraal idee: wie durft op verkenning te gaan,
wint ervaringen. Voor wie (nog) niet weet dat zalmen bekend staan om hun
stroomopwaartse reis, bieden de prenten weinig houvast. Daarin trekt Verplancke
immers voluit de kaart van zijn sober surrealisme. De zalm zwemt een
openstaande waterkraan tegemoet, verdwijnt half in een douchekop, glijdt omhoog
langs de tranen van een huilend meisje… Deze tocht loopt dan ook niet van zee
naar beek, maar dwars door het leven van alledag. Qua silhouet en kleurgebruik gaat
Verplancke verder op de weg die hij bij de nieuwe uitvoering van Ozewiezewoze
was ingeslagen; enkele lijnen, vlakken en kleuren volstaan om herkenbare
taferelen op te roepen. De opbouw nodigt uit er langer bij stil te staan dan strikt
nodig is om alle elementen te zien. Als lezer en kijker zijn we getraind van
boven naar onder te werken, hier wordt de blik ook weer omhoog gedwongen, met
Rosa mee.
Elke
prent wordt begeleid door een of hooguit enkele zinnen. Enkele intrigeren door de
filosofische toon, vaker zijn ze eigenlijk overbodig. Hoe dan ook versterkt de
aaneenschakeling van situaties en de rijkdom aan emoties die daarbij de revue
passeren, het besef dat in het leven alles ertoe doet: het kleine en het grote,
het vrolijke en het droevige, het lastige en dat wat vanzelf lijkt te gaan. Een
dergelijk inzicht zou prima passen in een coming-of-ageverhaal, maar dat lijkt
niet wat Verplancke beoogde. ‘Zijn’ zalm, Rosa, komt na haar tocht weer uit bij
het schilderij waaruit ze aan het begin is opgesprongen: ‘Morgen ga ik weer,
denkt Rosa en ze voelt even aan haar staart of er alweer een kriebel in zit’.
Dat de zalm
als parabel is te begrijpen maakt Verplancke subtiel duidelijk nog voor het
verhaal begonnen is, op de bladzijde boven het titelblad. Daar staat een man
klaar om het schilderij in te springen waaruit de zalm later opspringt, zwemband
om, badmuts en zwembril op het hoofd. Rosa, de héél héél dappere zalm is
een prentenboek voor jonge en oudere lezers die diep in prenten durven te
duiken en het niet erg vinden daar wat langer te dobberen, tot ze steeds meer
betekenislagen vinden.
Klaas Verplancke: Rosa, de héél héél dappere zalm. Een
vloeiend verhaal, Querido, Amsterdam 2024, 40 p. : ill. ISBN 9789045130217.
Distributie L&M Books
© 2024 | MappaLibri