12+ - Thema’s als verzet en ecologisch bewustzijn zijn gezien de
actualiteit weer helemaal aan de orde in de jeugdliteratuur. Ook Patricia Forde
zet ze op de agenda. De woordsmid speelt zich af in een wereld na ‘de
Smelt’, een natuurramp die de wereld heeft verdeeld en waarna John Noa de kans
heeft gezien de macht over te nemen. Technologie die we kennen, lijkt
verdwenen, er heerst voedsel- en waterschaarste en de bevolking mag zich nog
slechts bedienen van een gelimiteerde lijst aan woorden. Omdat het regime van
John Noa slachtoffers maakt, hebben de zogenaamde kunstenaars zich verenigd tot
een ondergrondse verzetsgroep.
Tegen deze achtergrond maken we kennis met de
woordsmid Benjamin en zijn leerling Letta. De twee bevinden zich in een bevoorrechte
positie, want ze hebben toegang tot meer dan de 500 woorden waarvan
landarbeiders en anderen zich moeten bedienen. Als Benjamin niet meer terugkomt
van een expeditie en Letta in aanraking komt met kunstenaars, gaat ze steeds
meer twijfelen over goed en fout, en komen ook vraagtekens uit het verleden
opduiken…
Forde waagt een
poging om een het avonturenverhaal dat in de toekomst speelt te vermengen met
een aanklacht op de wereld van vandaag. Haar kritische noten over de
samenleving, de media, de politiek en ongebreideld consumentisme komen sterk
bovendrijven in een voor de rest weinig meeslepend verhaal. Spanning is er wel,
en Letta maakt een duidelijke ontwikkeling door, maar haar personage komt niet echt
tot leven, terwijl Forde nochtans haar gezichtspunt als voornaamste
vertelperspectief heeft gekozen.
Bedoelingen van
nevenpersonages zijn vaak slecht uitgewerkt en het einde geeft geen uitsluitsel
over een mogelijk vervolg. De link naar het Bijbelverhaal over Noa en de Ark
(zoals de gemeenschap van Noa ook in dit boek heet) doet het al geconstrueerde
gelaat van het verhaal verder geen goed. Dat alle heil van kunstenaars en
muzikanten wordt verwacht, is tot slot ook maar weinig genuanceerd. Interessant
is daarentegen wel de rol die Forde voor de taal heeft weggelegd. Dit element
zorgt voor ontregeling die wel effect sorteert.
Patricia Forde: De woordsmid, Ploegsma, Amsterdam 2019, 328 p. ISBN 9789021678955.
Vertaling van The wordsmith door Annelies Jorna. Distributie Standaard
Uitgeverij
deze pagina printen of opslaan