Vanaf zes jaar

JEUGDBOEKEN NR. 8, SEPTEMBER 2018

Rindert Kromhout : De rampzalige reis van Ellie en Nellie

door Jürgen Peeters

6+ - Deze lijvige verzamelbundel bestaat uit drie eerder verschenen boeken over de ‘verschrikkelijke tweeling’, met name Ellie en Nellie op het onbewoonde eiland (Leopold, 2009), Op en top Ellie en Nellie (Leopold, 2014) en Ellie en Nellie en de verdwenen schrijver (Zwijsen, 2000).
 
De drie boeken worden thematisch verbonden door de strapatsen van de bijdehante, brutale tweeling. In weerwil van hun schattige uiterlijk, compleet met roze jurkjes en strikken in het haar, hebben Ellie en Nellie een kwaadaardige inborst. Annemarie van Haeringen weet dat interne spanningsveld sterk te verbeelden en voegt aan haar pentekeningen sprekende details toe. Inhoudelijk hebben de drie verhalen weinig gemeen, al dekt de vlag van het reisverhaal, waarnaar de titel verwijst, wel de lading van de eerste boeken.  
 
Ellie en Nellie op het onbewoonde eiland vertrekt vanuit het uitgangspunt dat de tweeling niet langer welkom is in Nederland en gedwongen naar Spanje dient te verhuizen. Kromhout verwijst naar ‘eerdere avonturen’ die weliswaar niet in de bundel zijn opgenomen, maar waarvan de teneur duidelijk is; het recalcitrante gedrag van de meisjes maakt samenleven vrijwel onmogelijk. Dat blijkt opnieuw op het ‘onbewoonde’ eiland, waar ze de plaatselijke fauna plagen.
 
In Op en top Ellie en Nellie slaan ouders en tweeling tijdens het vervolg van de reis overboord. Wanneer het gezin in Italië aanspoelt, besluit moeder eens iets ‘heel erg geks te doen’, namelijk een eettentje openen, uiteraard zeer tegen de zin van de tweeling.  
 
Ellie en Nellie en de verdwenen schrijver past noch thematisch noch inhoudelijk bij voorgaande verhalen. De tweeling viert z’n verjaardag in het Haagse Kinderboekenmuseum. De meisjes worden er voortdurend herkend, wat hen vooral angstige blikken oplevert. Wanneer ze ontdekken dat er weinig fraaie verhalen over hen geschreven zijn, besluiten ze de auteur stevig aan de tand te voelen. De integratie van dit metaliterair gegeven wordt in een verhaaltje van nauwelijks dertig bladzijden echter onvoldoende uitgewerkt worden, waardoor het als geheel niet overtuigt.

Zeker de eerste twee verhalen komen te traag op gang. De nieuwe omgeving, of het nu een onbewoond eiland dan wel een Italiaans dorpje is, wordt telkens uitgebreid verkend. Aan de typerende couleur locale besteedt Kromhout weinig aandacht; eerder insinueert hij herhaaldelijk dat er allerhande plannen gesmeed worden die tot een grootse apotheose zullen leiden. Zo wordt spanning opgebouwd in de suggestie dat de wilde dieren op het onbewoonde eiland een complot aangaan om de tweeling te straffen. In Italië wordt de vader bedreigd door twee maffiose types, zodat een snelle interventie van de verschrikkelijke tweeling nodig is. An sich hebben deze verhaalwendingen voldoende potentieel, maar de doorzichtige compositie en het snel afhaspelen van de verhaalstof verhinderen een gedegen spanningsopbouw.
 
Ellie en Nellie overtuigen niet als boeiende, levensechte karakters. Het zijn zogenaamd stoere meiden met allerhande wrede praktijken, maar dat blijft beperkt tot wilde dieren plagen, bedelen, gillen in de trein, onschuldige kinderen wat geld of snoep afnemen. Origineel is het allemaal niet.
 
De wat naïeve, bezorgde ouders hanteren een dubbele moraal; enerzijds keuren ze dergelijk gedrag – vooral mondeling – sterk af en bedenken ze plannen om de tweeling te ‘temmen’, anderzijds bedekken ze dit gedrag vaak met de mantel der liefde. Zo fungeren beide ouders vooral als typetjes op de achtergrond, die enkel functioneel in de verhaallijn ingezet worden. Kromhout bedient zich van een erg eenvoudige, directe taal, duidelijk met een zo groot mogelijke doelgroep voor ogen. De vele dialogen verlenen het verhaal wel een vlot tempo, waardoor de verhalen zich ideaal laten voorlezen.
 
In een interview met de lokale krant Weesper Nieuws (Nieuws (29.01.2014) spreekt Kromhout openhartig over de uiteenlopende beweegredenen om verhalen te schrijven:  
 
‘Die boeken [Soldaten huilen niet en April is de wreedste maan’, JP] móét ik schrijven, dat komt van binnenuit. Opdrachten als Ellie en Nellie en Kleine Ezel brengen brood op de plank. Om van het schrijven te kunnen leven, moet ik die opdrachten erbij blijven doen. Dat vind ik ook helemaal niet erg.’
 
Dat de Ellie en Nellie-boeken inderdaad (grotendeels) verhaaltjes om den brode zijn, blijkt zowel uit de magere inhoud, slordige verhaalopbouw als eenvoudige taal. Kromhout schrijft z’n verhaaltjes duidelijk volgens een vaststaand stramien en neemt nauwelijks de tijd om de plot ook grondig uit te werken. Het siert Kromhout – in tegenstelling tot collega-auteurs die in hetzelfde bedje ziek zijn – dat hij eerlijk is over z’n intenties en zich geen literaire aspiraties aanmeet. Tegelijkertijd blijft het jammer dat Leopold een selectie van dergelijke half afgewerkte verhaaltjes herdrukt.
 
Rindert Kromhout: De rampzalige reis van Ellie en Nellie, Leopold, Amsterdam 2018, 204 p. : ill. ISBN 9789025874520. Distributie Standaard Uitgeverij 


deze pagina printen of opslaan