Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2016

Marc ter Horst, Eliane Gerrits (ill.): Van oerknal tot robot: alles heeft een begin

door Frauke Pauwels

9+ - Korte tijd na Het raadsel van alles wat leeft van Jan Paul Schutten en Floor Rieder verscheen bij dezelfde uitgeverij, Gottmer, Hé aardbewoner! van Marc ter Horst, geïllustreerd door Wendy Panders. Wat op het eerste gezicht een makkelijke poging leek om het succes van Het raadsel van alles wat leeft nog eens over te doen, bleek bij nadere beschouwing een verdere verrijking van het genre. Net als andere informatieve boeken die door hun aandacht voor vorm en stijl afwijken van de vele, typische ‘weetboeken’, zocht en vond Marc ter Horst een eigen toon, aangevuld met verhelderende en vaak ook humoristische, speelse illustraties van Wendy Panders. Het boek kreeg niet dezelfde aandacht als Het raadsel van alles wat leeft, maar werd vooral in onderwijsmiddens opgepikt en er – terecht – enthousiast en positief onthaald. En dan is steeds de vraag of de opvolger aan de eersteling kan tippen…  
Van oerknal tot robot: alles heeft een begin kreeg dezelfde vormgeving mee: een nagenoeg vierkant formaat met kartonnen voor- en achterflap en een speelse covertekening die ‘oerknal’ en ‘robot’ integreert. De opzet is veelbelovend: ‘Alles heeft een begin’. Zoals de ondertitel suggereert, wordt uiteengezet hoe heel diverse zaken zijn ontstaan, van het voor de hand liggende heelal over wolken, planten en leven tot kunst, God, elektriciteit en robots.
 
In die veelheid schuilt meteen ook het gevaar. Elk onderwerp wordt op een dubbele bladzijde uitgewerkt, wat helaas te weinig is voor echte diepgang. Nu en dan slaat de auteur een bruggetje tussen de opeenvolgende stukjes, maar even vaak ook niet. Je krijgt dus minder dan in Hé, aardbewoner een samenhangend geheel.
 
De teksten – gericht op een wat jonger publiek – lezen weliswaar vlot, en Marc ter Horst weet ook hier een vlotte toon en sprekende beelden te vinden uit de leefwereld van het jonge publiek. Neem bijvoorbeeld de manier waarop deeltjes naar mekaar toetrekken in het zonnestelsel, en het maken van een sneeuwpop:  
 
‘Een paar kinderen rollen kleine sneeuwballen. Maar die worden algauw steeds groter. En daardoor kleeft er steeds sneller steeds meer sneeuw aan’.  
 
Voor kinderen die van diverse onderwerpen willen proeven, biedt het boek dus een vlotte kennismaking. Wie écht geïnteresseerd is, blijft al gauw op zijn honger zitten – en kan voor heel wat van de aangereikte onderwerpen beter in Hé aardbewoner! terecht, waar ter Horst wél wat dieper groef. Ook de illustraties zijn in deze uitgave minder sterk. Met hun cartooneske stijl kunnen ze geen aanspraak maken op representativiteit, en ook op andere vlakken bieden ze weinig meerwaarde. Ze hebben geen instructieve kracht en zijn ook zelden écht humoristisch – niet meer dus dan een vrolijk plaatje bij een praatje. De illustraties van Floor Rieder, in Het raadsel van alles wat leeft en Het wonder van jou en je biljoenen bewoners, en van Wendy Panders, in Hé aardbewoner! toonden echter al overtuigend aan dat die, net als in fictionele prentenboeken, ook in informatieve boeken echt in interactie kunnen gaan met de tekst. Door de inzet van diverse beeldgenres en technieken kunnen zij humor en kritische zin tot stand brengen, en zo de inhoud van het boek verrijken.
 
Marc ter Horst bewijst met dit boek dat hij een interessante stem vormt binnen de vernieuwing van het informatieve kinderboek – een flauwe grap of een stereotiep idee nu en dan niet te na gesproken. Alles heeft een begin… Het is aan uitgeverij Gottmer om te zorgen dat dit verhaal ook blijft duren, door er een sterke illustrator naast te zetten en zo informatieve kinderboeken te creëren die nog lang kunnen boeien en inspireren.
 
Haarlem : Gottmer 12015, 89 p. : ill. ISBN 9789025760793 

deze pagina printen of opslaan