Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 4, OKTOBER 2015

José Jorge en André Letria: Als ik een boek was

door Jen de Groeve

5+ - Een boek ligt  -- vergeten? -- op een bank, in de verte komt een man aangelopen. Vervolgens loopt hij voorbij de bank en kijkt; boek nodigt hem onmiskenbaar uit: ‘Als ik een boek was, zou ik iedereen op straat vragen me mee naar huis te nemen.’ En nog: ‘Als ik een boek was, zou ik mijn oudste en intiemste geheimen met mijn lezers delen.’ Dat is het begin van de wonderlijke, onverwachte dingen waartoe een boek in staat is. Voorwaarde: laat hem niet verstoffen in de kast, maar lees hem.   
  
Daarover gaat het prentenboek Als ik een boek was van de Portugese dichter José Jorge Letria en zijn zoon André Letria, illustrator. Het boek wenst zich een plaatsje in de wereld van het kind en wat het daarvoor in ruil geeft is spectaculair: het biedt een schat aan informatie (‘Als ik een boek was zou ik evenveel van New York weten als van het Oude Rome’), bewaart de diepste geheimen, wil het geluk brengen, een venster zijn op onmetelijke horizonten, ontembare vrijheid bieden, een ‘doeltreffend en teder wapen zijn om het verlangen naar oorlog voor altijd te doden’, tijdloos zijn (‘Als ik een boek was zou ik alle gezichten willen hebben die de tijd mij wilde geven.’) etc., tot de laatste bladzijde de man een lezer is geworden: ‘Als ik een boek was zou ik iemand willen horen zeggen: ‘dit boek heeft mijn leven veranderd.’
  
De aantrekkingskracht van dit prentenboek zit in de grote eenvoud: op een sobere, zacht gekleurde achtergrond staat telkens het beeld van wat het boek vermag, in eenvoudige, technische uitwerking: het boek is als een vlieger om op te laten, een lichtbron in een straatlantaarn, een bloemhoofd, een slangenkop (het boek wil geen verplichte, modieuze lectuur zijn), een hondje aan de lijn, een trap… De prenten zijn vrij autonome uitbeeldingen van de gedachte die achter de woorden schuilgaat; zo refereert een vlieger oplaten aan geluk. De prent bij het boek als ‘een onmetelijk gedicht’ draagt heel mooi de emotie verder, met een trein en een spoorlijn die uit de bladzijden komen en een eindeloze cadans oproepen. Zoals ook die van het opengeslagen boek dat de vleugels van een vliegtuig vormt, en lezen en vrijheid verbindt. Een enkele keer is de link tussen tekst en beeld inspiratieloos en laat ze te weinig aan de verbeelding over, zoals het boek als onbewoond eiland, waarop een palmboom geplant is. 
Als ik een boek was is met de zachte kleuren met een oud patina en sobere beeldtaal een tijdloos, ook een beetje nostalgisch boekje. Een hebbeding, dat je niet zozeer leest, maar af en toe openslaat en tot je laat doordringen. Van André Letria zagen we al eerder illustraties in Ik wil een toverbril (met Carla Maia De Almeida). Van de dichter en journalist José Jorge Letria is eerder niets in het Nederlands vertaald. 
  
Book Island, 2015, [58] p. : ill. Oorspr. titel: Se eu fosse um livro. Vert.: Bart Vonck. ISBN 9780994109897


deze pagina printen of opslaan