Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 4, OKTOBER 2015

Kim Crabeels, Ingrid Godon: Mijn opa is een boom

door Gerda Tersago

5+ - Mijn opa is een boom kondigt zich aan als een dichterlijk boek. Niet alleen de titel schept deze verwachting, de prent op de cover versterkt ze. Waarom kijkt dit kind zo stil? Met een paar contourlijnen, een eenvoudig streepje voor de mond en een boogje voor het oog, zet illustratrice Ingrid Godon een veelbelovend beeld neer. Mijn nieuwsgierigheid is gewekt. 
  
Een kleine jongen is aan het woord. ‘Mijn opa is een boom’ zegt hij. ‘Groot en sterk. Als een eik van honderd jaar.’ In een beeldende taal vertelt de jongen hoe zijn sterke grootvader langzaam een kwetsbare man van vergetelheid wordt. Met het beeld van een boom en een vogel weeft Kim Crabeels een taal voor de jongen, die weliswaar eenvoudig maar niet die van een kind is. Ze schuwt geen metafysische beelden. ‘In opa’s hoofd bouwt hij (de vogel) een groot, zacht nest. Hij vult alle zwarte gaten met veertjes, rust en mos. Tot er voor de angst geen plaats meer is.’ Ik voel hier de aanwezigheid van een wijze, alwetende verteller.   
  
Aanvankelijk zit me dit niet lekker. Beschouwende zinnen klinken me hierdoor geforceerd en sommige overbodig omdat uit de context de gedachte reeds blijkt. ‘We hebben veel plezier, wij tweeën. We lachen, praten, spelen en zingen de hele dag maar door. Net daarom hou ik zo veel van hem.’ Pas als ik enige afstand neem en de verwevenheid van het kindperspectief met de auctoriale verteller als een welbewuste stijlkeuze van Crabeels beschouw, kan ik deze taal naar waarde schatten. Crabeels brengt de lezer dicht bij de blik van het kind en tegelijk schept ze een ruimer beeld. De geur van de poëtische taal die ze daarbij hanteert, prikkelt de neus van jong en oud(er). Wat de lezer daarbij aan emotie ervaart, is van groter belang dan dat wat hij daarbij weet.
  
De illustraties van Ingrid Godon verdiepen de sfeer. De schematische tekeningen in een wazige, onbestemde omgeving geven de prenten iets intrigerend. De kleine jongen in de kruin van de boom bijvoorbeeld. Relaxt staat hij rechtop op een tak, met één hand tegen de stam. Hij kijkt met een kinderlijke vanzelfsprekendheid omhoog. Uit het beeld spreekt een onbevangen, warm opkijken van een kind naar zijn opa. Godon verbeeldt emotie. Aanvankelijk is het beeld van de boom sterk aanwezig en valt opa min of meer samen met de schaduwvlakken van de boom. Wanneer hij begint te dementeren, vervaagt het beeld van de boom, maar suggereren de lijnen en vlakken, vooral in zijn hoofd, fragmentatie. 
  
Mijn opa is een boom maakt een gevoelig thema invoelbaar. Het gaat over ontglippen, los laten en over koesteren wat wel nog kan. 
  
Tielt : Lannoo, 2015, [26] p. : ill. ISBN 9789401429511

deze pagina printen of opslaan