Vanaf negen jaar
JEUGDBOEKEN NR. 4, OKTOBER 2015
Do Van Ranst: Voluit Samuel
door Jürgen Peeters
10+ - In zijn klassiek geworden
reeks over Dina (o.a. Hoge hakken en een
hoed, Boze buren en bikini’s) integreerde Do Van Ranst twee van zijn
grootste passies, namelijk literatuur en theater. De boeken werden snel
populair bij jonge meisjes, die zich met de flamboyante protagoniste
vereenzelvigden. Met Voluit Samuel – het
eerste boek in een reeks -- richt de
auteur zich op jongens van een jaar of tien, elf, al zullen ook meisjes de
fratsen van de protagonist kunnen smaken.
De
12-jarige Sam – voluit Samuel – treedt als focalisator op de voorgrond en maakt
de lezer in korte hoofdstukken deelgenoot van zijn levensverhaal. Sam maakt
daarbij gebruikt van zowel flashbacks, overpeinzingen, dagboekfragmenten,
lijstjes als tekeningen. Het levert een gevatte karakterisering op: ‘[V]olgens
de schoolpsychologe is het woord ‘rustig’ een woord dat net zo goed bij mij
past als het woord ‘vrede’ bij ‘oorlog’. Toen ze dat beweerde, zei ik dat het
heus wel ergens oorlog is waar het er eerst vredig aan toeging.’ Het stevige
verteltempo weerspiegelt Sams onrust en het fragmentarisch geheel volgt zijn
associatieve denktrant, wat een geslaagde inkijk in het hoofd van een tiener
met ADHD reveleert. Zonder de stoornis meteen tot hoofdthema van de roman te
verheffen, belicht Van Ranst verschillende invalshoeken van onze omgang met
ADHD’ers, en houdt volwassen (voor)lezers meermaals een spiegel voor.
Na de echtscheiding van z’n ouders verhuisde Sam met z’n
moeder en irritante oudere broer naar de grote stad. Hij concentreert zich op
de voorbereiding van een turnwedstrijd, probeert enkele pestkoppen te ontlopen
en observeert de toenaderingspogingen tussen z’n moeder en buurman Hussein.
Broer Jesse wordt verliefd, op de mooie Mei Ying, maar zij toont meer interesse
in Samuel. Dina – uit de gelijknamige reeks – duikt sporadisch weer op. Met
beste vriend Bouwe voert Sam diepgaande gesprekken over diens overleden vader.
Het levert enkele emotionele passages op, zonder gewild sentimenteel te worden.
Gelardeerd met de typische overdrijvingen en anekdotes, eigen aan het genre,
ontstaat een boeiend verhaalbegin, waarin Van Ranst de krijtlijnen voor zijn
reeks schijnt uit te tekenen.
Naarmate het verhaal
vordert, wordt die initiële rijkdom te makkelijk prijsgegeven voor een
kabbelende verhaallijn, waarbij de personages tot enkele markante eigenschappen
herleid worden. De groots opgezette apotheose – de eerste wedstrijd van het
turnteam – wordt te sterk in scène gezet om alle losse verhaallijnen te laten
samenkomen. Voluit Samuel eindigt met
een cliffhanger, of beter, een hele reeks expliciet geformuleerde vragen,
waarop het volgende deel antwoorden zal bieden.
Ondanks
het feit dat Van Ranst de beloftevolle aanzet niet volledig volhoudt, kan Voluit Samuel de vergelijkingen met
reeksen als ‘Het leven van een loser’ (Jeff Kinney) en ‘Dagboek van een muts’
(Rachel Renée Russell) doorstaan. De auteur bedient zich van een stevig
verteltempo, Samuel overtuigt als wat complexer personage en de humoristische
intermezzo’s zijn, hoewel niet allemaal even grappig, wel doordacht. Hopelijk
weten volgende delen in de serie meer inhoudelijke samenhang te vertonen.
Leuven : Davidsfonds / Infodok,
2015, 188 p. : ill. ISBN 9789059086708
deze pagina printen of opslaan