Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2023

Yuval Noah Harari: Waarom de wereld niet eerlijk is

door Elke Brand

10+ - 'Onze voorouders hebben de wereld gemaakt tot wat hij is. Wij kunnen beslissen wat voor wereld het zal worden.’  

Met deze stevige woorden is Yuval Noah Harari terug. Het tweede deel in de ‘Het mysterie van de mens’-reeks is binnen. Inmiddels is enkel het noemen van zijn naam ook in de kinderboekenwereld al voldoende. De stripachtige illustraties komen opnieuw van Ricard Zaplana Ruiz. Helaas wordt dit niet op de cover vermeld, terwijl het hele boek toch vol illustraties staat. Illustraties die zeker bijdragen aan de grote aantrekkingskracht van de serie.
 
Het eerste deel, Hoe de mens het machtigste dier op aarde werd, werd goed ontvangen door jong én ouder publiek. Bij aanvang was al bekend dat het onderdeel zou zijn van een serie. De verwachtingen waren na de internationale bestseller (voor volwassenen) Sapiens. Een kleine geschiedenis van de mensheid (Thomas Rap 2014) hoog en voor veel lezers maakte Hoe wij het machtigste dier op aarde werden (spoiler, het antwoord is vuur!) de verwachtingen waar.
 
Waarom is de een arm en de ander rijk? En hoe komt het dat sommige mensen macht hebben over andere mensen? De vragen die centraal staan in Waarom de wereld niet eerlijk is, zijn wederom kort te beantwoorden met één woord: landbouw. Maar zo gemakkelijk maak Harari zich er niet vanaf. De auteur deed voor hij startte met schrijven, gedegen onderzoek naar de manier waarop (een deel van) de mensheid overging van jagers-verzamelaars naar een agrarische samenleving en welke effecten dat had op de wereldbevolking.  
 
Het boek start met een tijdlijn op het schutblad. Deze lijn begint met het temmen van wilde wolven zo’n 25.000 jaar geleden en eindigt met de eerste vermelding van een epidemie 3.300 jaar geleden. Ongeveer 10.000 jaar geleden gaan boeren voor het eerst gewassen verbouwen en dit fenomeen heeft de hele wereld veranderd. De agrarische revolutie was een van de grootste revoluties uit de geschiedenis. Dit is het moment waarop mensen gingen heersen over planten, dieren én andere mensen. In rap tempo legt Harari uit hoe dat ongeveer gegaan kan zijn en wat de effecten daarvan waren.
 
Van het per ongeluk laten vallen van graankorrels, naar het expres zaaien ervan. En van water uit de rivier moeten halen, naar het graven van greppels zodat water vanzelf naar de juiste plek stroomt. Voor die grote hoeveelheden graan zijn opslagplaatsen nodig. En waarom zou je zelf graan verbouwen als je het gemakkelijk uit de opslagplaats van een buurdorp kunt stelen? Muren worden gebouwd om dorpen en graan te beschermen. Het ene dorp wordt sterker dan het andere en de ongelijkheid stijgt met alle gevolgen van dien.
 
Ook in dit boek is het weer handig dat de belangrijkste zinnen van de bladzijde dikgedrukt zijn. Zo haal je in één oogopslag de strekking uit het verhaal en kun je gemakkelijk en snel, héél veel leren. Harari is sterk in het op begrijpelijke wijze behandelen van ingewikkelde materie. De heldere, enigszins populaire schrijfstijl van het eerste deel heeft hij behouden. Zo is er wederom een boeiend verhaal gecreëerd dat in geen enkele schoolbibliotheek kan ontbreken.
 
Yuval Noah Harari: Waarom de wereld niet eerlijk is, Leopold & Ploegsma, Amsterdam 2023, 162 p. : ill. ISBN 9789493295131. Vertaling van Why the world isn’t fair door Inge Pieters. Distributie Standaard Uitgeverij

deze pagina printen of opslaan