Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2022

Jon Klassen: De rots van boven

door Jen de Groeve

5+ - Een schildpad, een mol, een slang. De schildpad staat op zijn lievelingsplekje en wil nooit meer ergens anders staan. Hij nodigt de mol uit om erbij te komen, maar die heeft een slecht gevoel op de plek. Even verderop voelt het beter. Hij gaat nog even terug naar de schildpad, maar neen, dat andere plekje is beter. Schildpad blijft ook waar hij is. Dan komt de slang bij de mol staan. ‘MIJN PLEK IS BETER’ schreeuwt schildpad, maar hij is te ver weg, de anderen verstaan hem niet. Schildpad komt dichterbij om het hun uit te leggen. Baf! Een gigantisch rotsblok stort neer op het plekje waar hij net nog stond…    

Een op zijn minst vervreemdende situatie is dat. Drie figuurtjes in een desolaat landschap met een enorme dreiging boven het hoofd. Zij zijn zich van geen kwaad bewust, maar de lezer ziet, nog voor het verhaal begint, in de prenten de rots aankomen. En gaandeweg het verhaal wordt de drukkende sfeer niet minder. Er volgen nog vier delen waarin de drie bij de rots blijven rondhangen en er ontwikkelen zich redelijk holle dialogen. In ‘De val’ ontkent de schildpad, die op zijn rug ligt, in alle talen dat hij gevallen is, in ‘De toekomst’ denken hij en de mol samen na over hoe de plek er in de toekomst uit zou kunnen zien, maar de schildpad kapt ermee want hij krijgt enge visioenen, in ‘De zonsondergang’ kijken slang en mol vanop schildpads plek naar de zonsondergang en in ‘Geen ruimte meer’ voelt schildpad dat hij ongewenst is op zijn eigen plekje. En tot slot: Baf!
 
Jon Klassen, die we onder meer kennen van de hoedentrilogie Ik wil mijn hoed terug en Deze hoed is niet van mij, We hebben een hoed (Gottmer 2012, 2013, 2016), zet met een knipoog naar die reeks zijn personages een bolhoedje en een baret op en, kenmerkend voor zijn tekenstijl, is bij de figuurtjes alleen in de ogen enige uitdrukking te zien. Maar een lichte wijziging van vorm, of de blik die een tikje verschuift, zegt alles. Klassen is meesterlijk in minimale beelden die een scala van emoties kunnen oproepen.
 
Neem daar dan de dialogen bij, bijvoorbeeld wanneer de mol naast de rots de schildpad op zijn rug aantreft:
 
‘Hallo.
Hallo.
 
Wat is er gebeurd?
Niets.
 
Was je erop geklommen?
Nee.
Viel je eraf?
Nee.
 
Heb je hulp nodig?
Nee. Ik heb geen hulp nodig.
Oké.
Ik heb nooit hulp nodig.
Oké.’
 
Terwijl toch niets zo hulpeloos is als een schildpad op zijn rug. Dwaas, absurd en toch kun je zijn dwarse halsstarrigheid helemaal onderkennen. De schildpad is echt wel de sigaar in dit verhaal: na de rots en zijn val komen de enge toekomstdromen (met zowaar een extraterraan) en vervolgens pikken zijn maatjes zijn plek in en zien ze hem liever gaan dan komen. Dit is een donker-dreigend verhaal in meerdere opzichten, maar de maffe humor haalt de druk van de ketel, zoals hier: schildpad gaat op het einde weg van zijn trouweloze vrienden om nooit meer terug te komen: ‘IK ZEI DAT IK MISSCHIEN NOOIT MEER TERUGKOM’, maar keert nog even terug omdat ze hem misschien niet gehoord hebben.
 
Dit is Jon Klassen op zijn best: de prenten zijn weergaloos, hoewel uiterst sober en in enkel matte en duistere tinten geschilderd; de personages doen niet veel meer dan zitten en wachten. Dat wachten doet de lezer ook, maar anders dan de personages op een heel intense manier, want je weet dat er iets te gebeuren staat. Die stille, intense dreiging is uitstekend getimed en ook nadat de rots gevallen is, blijf je ingespannen uitkijken naar wat er nog komt. Tussen de regels door gebeurt er immers veel meer dan een rots die valt. Het is vooral de combinatie van de droge teksten met de stille prenten die denkstof levert over relaties, noodlot, toekomst... De vallende rots is gigantisch, maar wat er onderhuids gebeurt is ook niet min. Het is de lees- en levenservaring van de lezer die bepaalt welke emoties naar boven worden gehaald.
 
Een uniek prentenboek voor alle leeftijden.
 
Jon Klassen: De rots van boven, Gottmer, Amsterdam 2021, 96 p. : ill. ISBN 9789025774493. Vertaling van The Rock from the Sky door Edward Van de Vendel. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri