Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 1, JANUARI 2022

Dimitri Leue, Alain Vester (ill.): Kameleonie. Verhalen over Antwerpen en ver daarbuiten

door Jan Van Coillie

9+ - ‘Ik ben Leonie. Ze zeggen dat ik anders ben. Speciaal.’ Leonie heeft een vreemde ‘aandoening’ die ze ‘kameleonerij’ noemt: met een boek verandert ze in wat ze leest. Ze leeft zich zo sterk in dat ze het personage zelf wordt.
 
Zeventien verhalen vertelt Leonie, waarbij ze de ene keer al meer dan de andere laat zien hoe die inleving werkt. Neem ‘Lange Wapper’. Vroeger was ze bang voor deze water- en kwelgeest, maar dat veranderde toen ze begreep dat ze de enge verhalen moest proberen te beleven door zijn ogen: ‘Sindsdien leef ik mij zo in dat ik hem word, en niet een van die bange mensen. Dat is inderdaad veel prettiger. Niet om mensen te kwellen of te pesten, maar dat veranderen in een zwarte kat of een baby, dat ontroerde mij. Lange Wapper is ook een soort kameleon, net als ik.’
 
Met dit hoofdstuk komt het boek wat sputterend op gang. Dat komt omdat het niet echt een verhaal over Lange Wapper vertelt, maar wel over Leonies angst en hoe ze die overwon. Ook de bij momenten stroeve stijl maakt dat je niet altijd meegesleept wordt, ook al spreekt Leonie de lezers af en toe rechtstreeks aan. Soms is de woordkeus ook vreemd, zoals in het volgende fragment: ‘Toch grappig dat er in bijna alle landen verhalen over reuzen zijn. Een dat die giganten dus vaak kinderen eten.’
 
Het aantrekkelijkste aan het boek is de diversiteit van de verhalen. Leue selecteerde ze samen met het MAS (het Antwerpse Museum aan de Stroom) uit de collectie van het museum en de stad voor de tentoonstelling ‘Luister’. Je kunt de verhalen trouwens herbeleven in een luisterspel in het MAS of je kunt via een QR-code in het boek de bijbehorende muziek beluisteren. Naast klassieke Antwerpse volksverhalen over Lange Wapper, Brabo en Antigoon of Quinten Matsijs biedt het boek een interessant keuze van verhalen uit alle delen van de wereld, die in een havenstad als Antwerpen elkaar ontmoeten: over de Turkse populaire komiek Nasreddin Hodja, de Congolese boy Paul Panda Farnana, die opkwam voor gelijkheid van blank en zwart, Chamunda, de Indische godin van de dood, Akaguagaankak, de reus van de Inuït, de vliegschildpad uit Ghana, het verhaal over de eerlijke boer uit Afghanistan of over de Pools-Joodse Mala Zimetbaum, die omkwam in Auschwitz-Birkenau.
 
Ondanks de soms wat stroeve passages nemen de meeste verhalen je wel op sleeptouw. Je voelt de verontwaardiging in de verhalen van Panda of Mala, je wordt verrast door het slot van ‘Hand om hand’ en vliegt mee met de ‘vliegschildpad’ en de verbeelding van de vertelster die zich zo goed kan inleven dat ze ‘overal kan raken’. De enkele lessen die goed in de verhalen geïntegreerd zijn, blijven wel bij, zoals die bij ‘Jan Olislagers’, de onversaagde piloot met zeven levens: ‘Door hem weet ik dat ik het nooit mag opgeven. Ik moet gewoon geloven in mezelf.’ Of de slotles die de kapper uit Afghanistan geeft dat je sommige gedachten maar beter kunt wegknippen, anders word je alleen maar ongelukkig. En dan is er natuurlijk de waarheid als een boek die de ‘verhaalster’ op het einde geeft: ‘Maar gelukkig zijn er verhalen. Die slaan een brug van de werkelijkheid naar de fantasie.’
 
Die brug van werkelijkheid naar fantasie wordt ook geslagen door de intrigerende collages met foto’s en verf van Alain Vester. De dromerige Leonie op de cover draagt een jurk van wolken boven een collage van gebouwen en figuren uit de verhalen. Bij ‘Lange Wapper’ schemert een lange man door in de pels van een kat. Fascinerend is ook het luchtbombardement in wolken, uitgeknipt in de vorm van de motorrijder die Jan Olieslagers was. Dit zijn echt kunstwerken om bij weg te dromen of telkens opnieuw te verdwijnen in de verhalen als de kameleon die elke lezer is.
 
Dimitri Leue, Alain Vester (ill.): Kameleonie. Verhalen over Antwerpen en ver daarbuiten, Davidsfonds/Infodok, Antwerpen 2021, 90 p. : ill. ISBN 9789002272950. Distributie Standaard Uitgeverij

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri