Adolescenten

JEUGDBOEKEN NR. 7, SEPTEMBER 2021

Meg Rosoff: De Godden broers

door Marlies van Breda

15+ - De young-adultromans van de Brits-Amerikaanse schrijfster Meg Rosoff zijn internationaal veelvuldig bekroond. Toen zij in 2016 de Astrid Lindgren Memorial Award (ALMA), ‘s werelds belangrijkste jeugdliteratuurprijs, ontving, roemde de jury haar ‘sprankelend proza’, haar onvergetelijke personages en de kritisch-respectvolle manier waarop zij schrijft over existentiële vragen die jongeren zich in deze leeftijdsfase stellen. Gender, identiteit en ontluikende seksualiteit zijn terugkerende thema’s in haar boeken.    

Afgaand op de eerste zin van de flaptekst lijkt De Godden broers zich te scharen in de rij klassieke zomerverhalen in de trant van Enid Blyton en Cissy van Marxveldt. Dat het verhaal niet aan deze verwachting zal voldoen, wordt al snel duidelijk door de verwijzing naar de ‘naderende Apocalyps’ en ‘de slangen van Medusa’.
 
De ik-verteller blikt terug op de zomer waarin hij zich bewust werd van de complexiteit van relaties en hij zijn kinderlijk-onschuldige blik op de wereld verloor. Het verhaal speelt zich af in een vakantiehuis aan de Engelse kust, waar de familie jaarlijks de zomervakantie doorbrengt. Een idyllische plaats waar zelfs de goedmoedige plagerijtjes van de gezinsleden de harmonieuze sfeer niet verstoren. Dit verandert echter als de Godden broers zich bij hen voegen. De komst van Kit wakkert niet alleen de rivaliteit tussen de ik-verteller en zijn zus Mattie aan, maar verstoort ook de relatie tussen de nicht van hun vader, Hope, en haar verloofde Malcolm.  
 
Als de familie aan het begin van de zomer haar intrek in het vakantiehuis genomen heeft, vertelt Hope dat Malcolm en zij besloten hebben aan het einde van de zomer te trouwen én dat de zonen van de beroemde actrice die haar peetmoeder is, enige tijd bij hen zullen doorbrengen. De jongste broer en zus van de ik-verteller zijn hier niet echt van onder de indruk, maar de zestienjarige Mattie treft voorbereidingen om de aandacht van de broers te trekken.
 
Als zij arriveren, is de familie vooral gecharmeerd van de zelfverzekerde Kit, die zich bewust is van het effect dat hij op anderen heeft. Hij is het gewend alle aandacht naar zich toe te trekken, waardoor zijn broer nauwelijks opgemerkt wordt. Vanaf het begin is duidelijk dat de verhoudingen tussen de broers niet optimaal zijn. Hugo distantieert zich zo veel mogelijk van Kit. Net als de ik-verteller observeert hij in het begin de activiteiten van de familieleden zonder er echt aan deel te nemen.
 
Hoewel de relatie tussen Mattie en Kit al snel opbloeit, laat Kit na enkele weken zijn ware gezicht zien. Hij begint Mattie te negeren en zoekt toenadering tot de ik-verteller die vanuit zijn slaapkamer in de toren het doen en laten van de familie observeert én becommentarieert. De ik-verteller heeft enerzijds medelijden met Mattie, die steeds onzekerder wordt, maar voelt zich aan de andere kant gevleid door de aandacht die Kit hem schenkt. Hugo, met wie hij langzaamaan een band opbouwt, waarschuwt hem echter voor het manipulatieve karakter van Kit.  
 
Na de jaarlijkse zeiltocht bereikt het gevaarlijke spel van Kit zijn climax en blijkt Hugo’s waarschuwing terecht. Hoewel de gevolgen voor Hope en Malcolm het grootst zijn, voelt ook de ik-verteller het verlies: ‘Als ik aan die zomer terugdenk is het altijd met een gevoel dat ik iets teers en vergankelijks ben kwijtgeraakt…’
 
De ik-verteller is het enige personage in het verhaal dat geen naam heeft en van wie het gender en de leeftijd niet expliciet worden aangegeven, waardoor het gemakkelijker is voor lezers om zich met hem te identificeren. Uit kleine opmerkingen zou opgemaakt kunnen worden dat de ik-verteller een jongen is, ouder dan zijn zestienjarige zus Mattie, maar hij behoort nog niet tot de achttienplussers. Hij heeft bovendien het gevoel nergens bij te horen, wat voor jongeren herkenbaar kan zijn.
 
De overige personages leert de lezer vanuit het perspectief van de ik-verteller kennen. In de loop van het verhaal krijgen vooral Hugo en Mattie meer psychologische diepgang, de andere personages worden minder uitgewerkt. De onderkoelde toon waarin de ik-verteller zijn observaties onder woorden brengt, is kenmerkend voor Rosoff. Bovendien zijn de kinderlijke reacties van jongste broer Alex op de relatieperikelen van zijn oudere zus, humorvol.  
 
Kortom, met De Godden broers heeft Meg Rosoff een coming-of-age roman geschreven die qua thematiek en toonzetting perfect in haar oeuvre past. Bovendien zal deze jongerenroman – net als haar eerdere – niet alleen de doelgroep aanspreken. Ook menig volwassenen zal dit verhaal over een groeiend zelfbewustwordingsproces kunnen waarderen.
 
Meg Rosoff: De Godden broers, Luitingh-Sijthoff, Amsterdam 2021, 164 p. ISBN 9789024592357. Vertaling van The Great Godden door Jenny de Jonge. Distributie VBK België

deze pagina printen of opslaan