Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 7, SEPTEMBER 2021

Ella Risbridger: De geheime detectives

door Sigrid Jacobs

9+ - Ella Risbridger, in het dagelijkse leven vooral bekend als food writer, schrijft met De geheime detectives haar eerste roman voor jongere lezers. Het hoofdpersonage van dit debuut is Isobel Petty, een weesmeisje dat per postschip de oversteek maakt van haar thuisland India naar Engeland, om er bij haar oom te gaan wonen. Aan boord van het schip is ze getuige van een misdaad. Er wordt iemand overboord gegooid, maar aangezien het donker is, kan ze dader noch slachtoffer herkennen. Isobel neemt zich voor om het mysterie op te lossen. Ondanks haar absolute hekel aan andere kinderen wordt ze daarin geholpen door Sam, de zoon van een Indische ingenieur en een Engelse moeder, en Letty, de dochter van rijke Engelse kolonialen.  

Als je weet dat het verhaal zich afspeelt tegen het einde van de 19e eeuw, doet die korte inhoud misschien al een belletje rinkelen. De geheime detectives is losjes gebaseerd op een van dé jeugdklassiekers uit de 20e eeuw: De geheime tuin van Frances Hogdson Burnett. Dit debuut is zeg maar een prequel op die klassieker. Wat zou er gebeuren als Mary Lennox voor ze Engeland bereikt op een schip getuige is van een moord? Zoiets. Als je De geheime tuin kent, krijgt dit boek meteen wat extra lagen. Isobels herinneringen aan India vertonen heel wat gelijkenissen met passages uit Burnetts boek en Isobel is als personage duidelijk op Mary Lennox geënt. Die intertekstualiteit is leuk, maar niet hinderlijk. Als je De geheime tuin niet gelezen hebt, staat dit verhaal prima op zichzelf.
 
Het boek van Risbridger biedt bovendien een meer hedendaags perspectief op de koloniale verhaallijn. Ze gaat voortdurend in dialoog met het kolonialisme en racisme van de eind 19e – begin 20e eeuw; thema’s die klassieke jeugdliteratuur vandaag meer dan eens problematisch maken. Zo merkt Isobel aan het begin van de roman bijvoorbeeld op dat Engelse kolonialen bepaald denigrerend over Indië spreken:
 
‘Het had iets heel akeligs, de afkeurende manier waarop kolonelsvrouw Hartington-Davis ‘Indiaas’ zei. Zoals zij spraken eigenlijk heel veel mensen over India, besefte Isobel nu ze erover nadacht. Dat was erg raar, want ze vonden India blijkbaar wel goed genoeg om er te wonen, in hun lage witte huizen in de groene heuvels en in de drukke steden waar de meeste andere mensen Indiërs waren. Als je er even bij stilstond, was dat toch heel onlogisch.’
 
Ook Sam, Isobels mede-detective, komt steevast op voor zichzelf als hij merkt dat uitspraken hem kwetsen:
 
’Hij is steenrijk. En hij heeft een persoonlijke bediende, die niet in de eetzaal komt omdat hij Indi…’ Ze hield snel haar mond en begon te blozen.
‘Omdat hij Indiaas is, wilde je zeggen’, zei Sam mat. […]
‘Ik ben ook Indiaas,’ zei Sam. ‘En ik mag eten waar ik wil.’
‘Echt Indiaas?’
‘Heel echt Indiaas,’ antwoordde Sam. ‘En ook heel echt Engels. Ik kan het gewoon allebei zijn. […] Ik ben helemaal Indiaas en helemaal Engels. En als jou dat niet aanstaat, dan… dan laat je ons met rust.’
‘Ik heb er niks op tegen,’ zei Letitia onzeker. […]
‘Het is niet genoeg dat je er niks op tégen hebt,’ zei hij. ‘Dit is niet iets waar jij wat op tegen kunt hebben. Het is gewoon de waarheid. Ik ben helemaal Indiaas en helemaal Engels. Dus als je daar irritant over gaat lopen doen, kun je nu vertrekken, dan gaan wij door met ons speurwerk.’
 
Door het mysterie dat de kinderen willen ontrafelen, zou je kunnen stellen dat De geheime detectives een hedendaagse mix is van De geheime tuin en de verhalen van Sherlock Holmes, met een vleugje van De gebroeders Karamazov aan het einde. Dat voortdurende intertekstuele spel zorgt ervoor dat de roman zeker niet enkel leuk is voor lezers vanaf 8 jaar, maar dat ook veel oudere lezers zich prima met dit boek kunnen amuseren.
 
Toch is De geheime detectives niet van begin tot eind even fijn om te lezen. Tussen het spannende begin van het boek en het einde, waarin Isobel, Sam en Petty erin slagen slachtoffer en dader te ontmaskeren, moet je je door een middenstuk worstelen waarin het verhaal te gemoedelijk voortkabbelt. In dat midden slaagt Risbridger er niet in om de lezer aandachtig te houden. Een detectiveverhaal als dit zou ervoor moeten zorgen dat je voortdurend op het puntje van je stoel zit. Dat was bij momenten allerminst het geval.
 
Risbridger creëert met Isobel ook een lastig hoofdpersonage. Isobel houdt van niemand, wil met niemand vrienden zijn en probeert elk sociaal contact te vermijden. En nee, niet alle introverte hoofdpersonages zijn slechte heldinnen (integendeel), maar de haatdragende gedachten van Isobel gaan soms zo ver dat het amper nog realistisch overkomt. De schrijfster had Isobels aparte karakter evengoed kunnen schetsen zonder haar zo apathisch te maken.
 
De geheime detectives is een zeer leesbare, amusante jeugdroman die speelt met het tekstuele verleden. Is het een perfect debuut? Nee, zeker niet, maar Risbridger maakt me wel nieuwsgierig naar wat er in de toekomst nog uit haar pen komt.
 
Ella Risbridger: De geheime detectives, Fontaine Uitgevers, Amsterdam 2021, 254 p. ISBN 9789464040111  Vertaling van The secret detectives door Sabine Mutsaers. Distributie Mythras Books

deze pagina printen of opslaan