Vanaf twaalf jaar
JEUGDBOEKEN NR. 6, JUNI 2021
Anna Woltz: De tunnel
door Robin van Elk
12+ - In heldere taal geschreven avonturenverhalen over
ingrijpende onderwerpen, met stoere en eigenzinnige personages, zijn inmiddels
kenmerkend voor het oeuvre van Anna Woltz. Met De tunnel is het haar wederom gelukt om personages te creëren waar
de doelgroep zich mee kan identificeren, waardoor de lezer zich volledig met
het verhaal kan laten meeslepen.
Het verhaal
speelt zich af in Londen in september 1940, aan het begin van de Blitz, een
periode waarin de stad acht maanden lang gebombardeerd werd. Hierdoor moesten
mensen onderduiken in schuilkelders of Londense metrostations, door Woltz ook
wel ‘de tunnel’, of ‘de Ondergrondse’ genoemd. De tunnel is tevens een metafoor
voor de ‘de tunnel die voor je ademt’, wat verwijst naar het ziekbed van
protagonist Ella waarbij ze een jaar lang in een cabine moest liggen. Door
polio raakte ze namelijk verlamd en kon zelf niet meer ademen. Dat wordt vaak
herhaald en benadrukt de ontwikkeling die Ella doormaakt. Die verandert van
liever dood willen, naar een hoopvolle en levenslustige instelling:
‘De zeewind vult mijn
longen, ik voel Jays armen om me heen, zijn lippen bij mijn oor. “Kom nou mee
naar onze hut!” “Ja,” zeg ik, want ik wil weten wat er nu komt. En straks. En
morgen.’
De
eenvoudige, eigentijdse en beeldende taal sluit aan bij de belevingswereld van jongeren
en door de spanning en het vlotte verteltempo is het voor jonge lezers niet
moeilijk om zich in te leven in leeftijdsgenoten die tijdens de Tweede
Wereldoorlog in de Ondergrondse moesten slapen. In de proloog wordt al verklapt
dat één van de
hoofdpersonages het niet zal overleven. Vanaf dat moment maakt Woltz gebruik
van spannende plotsignalen, zoals de UXB. Het woord valt op pagina tien voor
het eerst en blijft de spanning vasthouden totdat aan het eind blijkt
dat dit de doodsoorzaak is:
‘Elk moment kan het
luchtalarm weer afgaan. Iedereen staat voortdurend op scherp. Je ziet dat
mensen zich inhouden, maar heel Londen voelt als een UXB. Sinds een week weet
ik wat dat is. Een unexploded bomb.’
De hoofdpersonages hebben ervaringen waar elke tiener mee
te maken krijgt, zoals verliefdheid, onzekerheid en anders zijn, alleen dan in
een oorlogssetting. Behalve dat de personages sympathie opwekken doordat ze
allerlei herkenbare tienerperikelen doormaken, hebben ze ook nog een andere
functie in het verhaal. De rijke Quinn en Sebastian vertegenwoordigen een
andere sociale klasse dan de armere Ella en Jay, waarmee Woltz laat zien welk
effect de oorlog op mensen van verschillende milieus had. Doordat Ella en Quinn
vriendinnen worden, leren ze de wereld ook vanuit een ander perspectief te
bekijken.
De tunnel is meeslepend en roept vragen
op die anno 2021 nog steeds aan de orde zijn, bijvoorbeeld over identiteit,
klassenverschillen en het krijgen van gelijke kansen. Het is hier en daar iets
te zoetsappig, maar door het tempo dat er in de tekst zit, zijn die momenten
van korte duur en niet storend. Op de website van Anna Woltz staan overigens
verhelderende foto’s van de slaapplekken in de Ondergrondse, deze hadden
interessant kunnen zijn om achterin het boek op te nemen.
Anna Woltz: De tunnel, Querido,
Amsterdam 2021, 231 p. ISBN 9789045125084. Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan