Adolescenten
JEUGDBOEKEN NR. 6, JUNI 2021
Angie Thomas: De roos uit het beton
door Henk van Viegen
14+ - Een zo op het oog zelfbewuste zwarte jongeman kijkt ons aan
op de cover. Het hoofdpersonage, de 17-jarige Maverick, doet er wel enige tijd
over om te bepalen wie hij eigenlijk is, en ook: wie hij wil zijn. Net als The Hate U give,
het daverende debuut van Angie Thomas, een succes dat verhevigd werd door de
gelijknamige film, gaat De roos uit het
beton over de coming of age en de identiteit van zwarte mensen. Thomas is
niet de enige Noord-Amerikaanse schrijfster die op dit moment de Black Lives Matter-beweging
in beeld houdt, hetzelfde doet Jason
Reynolds. Ze hebben met elkaar gemeen dat
ze oog hebben voor het positieve. Hun hoofdpersonen laten zien hoe je je leven
op de rails kunt krijgen, daarbij geholpen door een paar stevige helpers. Hun
aanpak leunt in het algemeen sterk op de boodschap. In dit geval is die, via de
titel, helder als glas:
‘Net als rozen [zegt
buurman Wyatt] ‘zijn wij ook beter af zonder dingen die slecht voor ons zijn.
Als je de roos wilt laten bloeien, moet je hem snoeien’.
Niet gemakkelijk voor iemand die
opgroeit in een tamelijk kansarme buurt.
Maverick wordt vader als hij nog een tiener is, na troostseks
met de wispelturige Iesha toen het (tijdelijk) uit was met Lisa. Aangezien
Maverick zijn verantwoordelijkheid neemt, krijgt hij het ineens waanzinnig
druk. Hij zit in de examenklas, zijn moeder en hij hebben het moeilijk in
financieel opzicht. Moeder heeft twee baantjes, Maverick bezorgt ‘officieel’
wat softdrugs hier en daar, maar stiekem ook het hardere werk. In zijn buurt,
Garden High, ook het decor van Thomas’ eerste twee boeken, is dat overigens
niks bijzonders, integendeel.
Die geheime verkoop brengt risico’s met zich mee (woede van
de leiders), maar het geeft wel financiële ruimte. Maverick kan er ook
merkkleding van kopen, een noodzaak om op school niet de loser te zijn. Om de
aandacht af te leiden van zijn criminele activiteiten neemt hij ook een baantje
aan bij zijn buurman Wyatt (in diens winkel en in de tuin). En dan moet hij dus
ook nog voor zijn zoon zorgen, die in het begin niet van plan is door te
slapen. Tot onvrede van zijn beste vriend King stapt hij uit de
drugsleveranties. Maar dan wordt zijn neef Dré dood geschoten. Maverick is vast
van plan de moordenaar te vinden, en die ook te doden. Daarmee zou hij zijn
vader achternagaan, die voor jaren en jaren in de gevangenis zit. Het al ingewikkelde
plaatje wordt dat nog meer als hij nóg een keer vader wordt, deze keer het
gevolg van liefdevolle, maar onveilige seks met Lisa.
Even lijkt het erop dat Maverick
kansloos gaat afglijden: zakken voor zijn examen, blijvend in financiële
moeilijkheden, wellicht naar de gevangenis, terug naar de drugsscene. Maar een
legertje helpers voorkomt bijna alle ellende. In de eerste plaats is daar zijn
geweldige moeder, die hem op de belangrijke momenten subtiel laat zien wat de
goeie beslissing is. Dré, die hem uit de scene haalt en aan een baantje helpt. Buurvrouw
Wyatt die voor Seven zorgt en haar man die hem aan het werk houdt en een paar
keer Mavericks vrij gesloten innerlijk weet open te breken, bijzonder bij een
stoere, zwarte jongen. Dan zijn er Mavericks grote liefde, Lisa en, verrassend,
ook zijn vader.
Alles bij elkaar een tamelijk
traditioneel jeugdboek, ook stilistisch valt er niet veel te halen. Het boek
leest snel, mede dankzij het grote aandeel dialogen, en geeft de lezer niet
veel te doen op het punt van gevoelens en gedachten. Het interessante ervan zit
’m in de goed gedoseerde aandacht voor de positie en de identiteit van de
zwarte. Maverick voelt zich waardeloos omdat hij eigenlijk het cliché is van
wat de wereld van een zwarte jongen verwacht: een kind maken terwijl je zelf
nog een kind bent. Op andere plekken verheugt Maverick zich over het feit dat
er uitsluitend zwarte mensen aan het werk zijn (bij de dokter) of studeren (op
de campus van de universiteit waar Lisa heen wil). Als Maverick de auto van
zijn moeder leent, drukt ze hem op het hart niet in het donker te rijden en
anderszins de politie aanleiding te geven hem aan te houden. Een motief dat ook
al voorkwam in The Hate U give, daar
is het Maverick die het tegen zijn dochter zegt. Meneer Wyatt wijst Maverick
erop dat hij uit zijn denkpatronen en die van anderen moet stappen, vooral dat
zwarte mannen stoer moeten zijn en geen gevoelens zouden (mogen) hebben.
In het dankwoord geeft Angie Thomas aan waarom dit boek
over wat aan The Hate U Give vooraf
ging, er ook moest komen: het sterke portret van Maverick in de film smeekte er
gewoon om. Maverick is de vader van het hoofdpersonage Starr in The Hate U give, waarin de (onnodige)
dood van een zwarte jongen door een witte politieman de centrale gebeurtenis
is. Aan het eind van De roos uit het
beton zit Starr nog in de buik van haar moeder Lisa. Maar Maverick weet al
welke prachtige naam hun dochter gaat krijgen, net zo betekenisvol als die van
zijn zoon Seven.
Angie Thomas: De roos uit het beton, Moon, Amsterdam 2021, 316. ISBN
9789048858880. Vertaling van Concrete Rose door Aimee Warmerdam. Distributie
L&M Books
deze pagina printen of opslaan