Vanaf zes jaar

JEUGDBOEKEN NR. 9, OKTOBER 2018

Robbert-Jan Henkes, Charles Michels (ill.): Wit als een wat

door Jan Van Coillie

6+ - Na de schitterend vertaalde bundel Russische kindergedichten Bij mij op de maan (2016) en zijn verrassende debuut Jij met mij (2017) waren de verwachtingen hoog gespannen. Met zijn tweede dichtbundel Wit als een wat lost Robert-Jan Henkes die verwachtingen jammer genoeg niet (helemaal) in.
 
Net als in Jij met mij sluiten veel gedichten aan bij de traditie van de Russische nonsensdichters. Dat beïnvloedt op de eerste plaats de keuze van de onderwerpen, die vaak vernieuwend zijn binnen de Nederlandstalige kinderpoëzie. Henkes dicht over een zelfbouwpakket van letters, zeurende raven, een superkat, een meester die het ook allemaal niet meer weet, een paddenconferentie, een vragenuur vol absurde vragen en richtlijnen ‘om iemand verliefd en onverliefd op je te laten worden’. Bekendere onderwerpen benadert hij op een originele manier. In ‘Onderbroken sprookje’ bijvoorbeeld probeert iemand een sprookje te vertellen, waarbij hij voortdurend in de rede wordt gevallen. ‘Kat de Redder, Super-Kat’ verrast door de speelse ironie, waarbij de lezer steeds meer beseft dat de ‘reddingen’ van de kat er helemaal geen zijn. ‘Morgen ben ik jarig’ verwoordt door ritmische herhalingen krachtig het ongeduld van het kind de nacht voor zijn verjaardag. Door de woorden te schikken in trapjes en treden, te herschikken of aan elkaar te lijmen, krijgen de zinnen in ‘Komt dat zien’ steeds meer vaart en groeit het gedicht uit tot een tongtreiteraar met knotsgekke versregels als:
 
‘Een zeebeerijsmees die trommelliedjes springt,
Een koolinkthondvis die handstandtouwtje zingt’.
 
Henkes laat in wel meer gedichten zien dat hij met taal een origineel spel kan spelen. In ‘Paddenconferentie’ goochelt de dichter met de verschillende pad(d)en, van oorlogspad over hazenpad tot levenspad en schildpad. In ‘Als het ’s avonds donker wordt’ roept hij met klank en ritme een steeds beklemmender wordende sfeer op. ‘Hele rare lamp’ is ook een heel raar gedicht door herhaling en ongewone splitsing in lettergrepen: Het is een hé/ Het is een hé/ Het is een hé/ Le rare lamp’. ‘Liedje voor het nog niet naar bed willen’ beklijft door de verrassende combinaties in de opsomming:
 
‘Ik wil alles, ik wil niks,
Ik wil ikseriksefliks,
Ik wil van en ik wil voor, 
Ik wil tussen, ik wil door,
Ik wil de en ik wil het,
MAAR IK WIL NOG NIET NAAR BED!’
 
Zo speels en verrassend als Henkes met taal omspringt in veel van zijn gedichten, zo stuntelig en voorspelbaar doet hij dat in andere. In nogal wat gedichten loopt het ritme mank. Dan begint zo’n gedicht metrisch, maar struikel je plots over een afwijking zonder dat daar een reden voor is. Veel strofen worden ook ontsierd door flauwe of gezochte rijmen. Ten slotte is een aantal gedichten te lang, te ‘babbelend’ of te vertellend. Dat valt vooral op in de bladzijdenlange, verhalende gedichten op rijm die nogal eens ontsporen in flauw gerijmel als in het volgende fragment: 
 
‘Jawel, jawel hoor, luister goed:
want over straat daar komt een meisje,
Een meisje en zij eet een ijsje,
Een ijsje en haar naam is Lijsje,
Lijsje, Liezelijsje heet het meisje’.
 
Ten slotte nog een woord over de vormgeving. Het contrast met het kleurrijke prentenboek Jij met mij kan nauwelijks groter. Wit als een wat oogt flets, de bundel ziet eruit als een goedkope roman, met een slappe kaft in wit, zwart en blauw. De zwart-witillustraties binnenin beelden te vaak gewoon uit wat er in de gedichten staat, al slaagt Charles Michels er af en toe toch in om de absurditeit van de gedichten op een originele manier te verbeelden zoals in ‘Paddenconferentie’.

Hopelijk is Henkes in een volgende bundel kieskeuriger en kritischer voor zichzelf en krijgen zijn beste gedichten daarin ook de stijlvolle vormgeving die originele kinderpoëzie verdient.
 
Robbert-Jan Henkes, Charles Michels: Wit als een wat, Querido, Amsterdam 2018, 157 p. : ill. ISBN 9789021414447. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri