Vanaf negen jaar
Tonke Dragt, Annemarie van Haeringen (ill.): Het gevaarlijke venster
door Lien Fret
9+ - In dit staaltje
van tijdloze vertelkunst creëert Tonke Dragt in een luttele 57 bladzijden een
universum waarin vele duizenden verhalen zich zouden kunnen afspelen. De twee
verhalen in Het gevaarlijke venster werden voor het eerst uitgegeven in
1979 en daar kan je bij het lezen niet omheen. In onbruik geraakte woorden
zoals "gezapig" en haast archaïsche zinnen zoals "het werd haar
angstig te moede" zijn geen geschenk, maar maken de verhalen ook niet
helemaal ónleesbaar voor eenentwintigste-eeuwse lezers.
Een stukje moeilijker is het om je in te leven in een van
de hoofdpersonages, Iduna, wanneer ze "een nieuw onzichtbaar leven"
voelt "onder haar hart" of in Marwen, haar man, wanneer hij een
andere vrouw "liefkoosde en warmde"; "Ze sliepen samen, en waren korte tijd één." 'Eén
worden' is iets wat personages in hedendaagse jeugdromans ongetwijfeld nog
amper doen. De fantasiewereld die Dragt schept in de vorm van het Rijk van
Unauwen, zou daarentegen uit elke recente fantasyroman kunnen zijn weggeplukt.
De originaliteit van haar bizarre creaties doet haar verhalen opvallen binnen
het grote fantasyaanbod van vandaag. Die originaliteit kan voor de lezer van nu
een soort compensatie vormen voor de moraliserende boodschappen die Dragt
gelukkig niet al te expliciet verkondigt, maar die niettemin wel de kern vormen
van haar verhalen.
In 'Het gevaarlijke venster' sluit Ridder Marwen een verbond met de duivelse
Geest van de Rots. In ruil voor een kasteel met duizend ramen, krijgt de Duivel
de ziel van diegene die als eerste door het ene door hem betoverde venster naar
buiten kijkt. Uiteraard gaat van het verboden raam een ongelooflijke
aantrekkingkracht uit. En zelfs wanneer Iduna, de kasteelvrouw, de duivel te
slim af is, blijkt het venster niet ongevaarlijk.
Marwen wordt onweerstaanbaar aangetrokken door onbekende
verten en geeft in het tweede verhaal, 'Het Koude Huis', toe aan die verlokking.
Na door verraderlijke stromen te zijn meegevoerd, komt Marwen terecht op een
eiland waar hij verleid wordt door "de mooiste vrouw die hij ooit had
gezien", vrouwe Arda. Haar man, vorst van het Zeevolk, had haar gestraft
met een leven vol koude op een eiland dat af en toe overstroomt met wild en
ijskoud water, een betovering die slechts verbroken kan worden als iemand haar
liefheeft.
Marwen wordt verscheurd door de
keuze tussen Iduna en de vrouw van wie hij is gaan houden. Uiteraard neemt hij
uiteindelijk een pedagogisch verantwoorde beslissing. Of ook Arda een mooiere
toekomst tegemoet gaat, wordt in het midden gelaten maar je kan er als lezer
gemakkelijk van uitgaan dat alle personages een gelukkig einde kennen. Wie het
rechte pad bewandelt, heeft dan ook niets te vrezen.
Als de lezer erin slaagt een
oogje dicht te knijpen voor Dragts verouderde taal en haar subtiele
boodschappen, leidt de schrijfster je een magische wereld binnen die, mede
dankzij de zwart-witillustraties van Annemarie van Haeringen, net dat beetje
anders is.
Tonke Dragt, Annemarie van Haeringen: Het gevaarlijke venster, Leopold, Amsterdam 2007, 59 p. :
ill. ISBN 9789025849924. Distributie Standaard Uitgeverij
Oorspronkelijk verschenen in De
Leeswelp
deze pagina printen of opslaan