Vanaf zes jaar

JEUGDBOEKEN NR. 4, APRIL 2025

Fatinha Ramos: Kom

door Sofie Brants

6+ -  
 
‘Kom.
Hier is het warm.’
 
‘Maar hier is het gezellig.’
 
In Kom maakt de lezer kennis met een wezentje dat naar buiten wordt geroepen om te spelen, vrienden te maken, de bloemen te ruiken, de zon te zien schijnen en de bomen de hemel te zien raken. Maar het wezentje is niet overtuigd, ietwat eigenzinnig en blijft liever op een veilige en vertrouwde plek. Daar is immers al een speelplaats, kunnen ze hém ruiken en voelt hij de bomen groeien. Heeft hij eigenlijk nog meer vrienden nodig? En wie heeft de zon nodig als je de maan al hebt?
 
De confrontatie met het onbekende is er een die auteur Fatinha Ramos al meermaals is moeten aangegaan. Ze kwam ter wereld met een aangeboren botziekte en was als kind vaak aan het ziekenhuisbed gekluisterd, waar ze begon met tekenen. Nadat ze internationaal faam verwierf met haar maatschappelijk relevante beelden in The New York Times, Time Magazine en The Washington Post besloot ze in 2022 naar New York te verhuizen om daar aan haar eerste eigen kinderboek te werken, waarin ze zowel tekst als beeld zelf zou verzorgen. Na enkele maanden ging het mis: een zwaar ongeluk zorgde ervoor dat ze volledig verlamd werd.
 
Dat Kom deels het resultaat is van een jarenlange revalidatie is duidelijk merkbaar in de techniek en de boodschap. Ramos’ kenmerkende afgelijnde en gedeeltelijk digitale stijl heeft plaatsgemaakt voor meer abstracte beelden in een ruwere compositie. Ze koos er bewust voor om enkel manueel te werken en zo haar fijne motoriek na de verlamming te oefenen. Toch zijn er enkele parallellen met vorig werk, zoals de aanwezige natuurelementen en de buitenproportionele lichaamsverhoudingen van het wezentje. Ook het functioneel kleurgebruik en het vermogen om de kijker te beroeren is Ramos niet verleerd. De illustrator gaat terug naar de essentie, een artistieke wedergeboorte.
 
Maar er is ook de liefde voor de kunst en het illustreren die Ramos opnieuw kracht gaf. Naast het verschijnen van haar eigen boek experimenteerde ze met glas als nieuwe kunstvorm en exposeerde ze in haar thuisstad in Portugal met de veelzeggende titel There’s a crack in everything, that’s how the light comes in, naar een tekst van Leonard Cohen. Een hoopgevende gedachte dat jezelf opnieuw uitvinden na een tegenslag nooit helemaal onmogelijk is.
 
Het wezentje wordt nieuwsgierig wanneer hij hoort dat er buiten liefde is (‘Liefde is mooi! Liefde is alles!’). De liefde overstijgt de gewoonte om te blijven berusten in het vertrouwde. Ook hij waagt de sprong, de geboorte en het licht volgen.
 
‘welKOM!’
 
Het wezentje -- nu een kind -- wordt innig omhelst door mama. Vrolijke kleuren en bloemenpracht zijn maatgevend voor het geluk van de eerste onvoorwaardelijke liefdeservaring. Ramos draagt het boek op aan haar eigen ouders, die haar altijd het licht hebben laten zien. Hoewel de symboliek in het slot misschien wat denkwerk vergt van de (jonge) lezer zijn zowel de poëtische tekst als de sprekende beelden ruim voor interpretatie vatbaar en tarten ze de verbeelding. De auteur is bovendien van mening dat kunst eigenlijk nooit zou moeten uitgelegd worden.
 
Kom is een warm pleidooi om het leven en haar vele uitdagingen te omarmen, voor al wie nog geboren moet worden of de wereld reeds aan het ontdekken is.
 
Fatinha Ramos: Kom, Querido, Amsterdam 2025, 40 p. : ill. ISBN 9789045130231. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan