Peuters en kleuters
JEUGDBOEKEN NR. 1, JANUARI 2024
Rick de Haas: Midwinternacht
door Katrien Maris
4+ - Rick de Haas illustreerde in de loop der jaren heel
wat kinderboeken, maar we kennen hem toch vooral als illustrator van De Gorgels, Boutje en Mees Kees. Ook
de prentenboeken over Elmo, een jongetje dat met zijn oma in een vuurtoren
woont en die hij zowel schreef als illustreerde, spreken heel wat kleuters aan.
Na vijftien jaar schrijft en tekent hij nu opnieuw een prentenboek, Midwinternacht, dat een eigenzinnig
kerstverhaal vertelt.
Sinds opa overleden is, woont oma alleen in het prachtige
oude huis op de heuveltop. Maar helemaal alleen is ze niet want er wonen ook
vijf huisspookjes, al zolang het huis er staat. De lezer treft oma aan op
kerstavond, ongeduldig wachtend op haar zoon die met zijn gezin komt logeren.
Maar die is, zoals gewoonlijk, een beetje te laat. De spookjes hebben
medelijden met oma en bedenken een plan om het wachten draaglijk te maken. Ze
besluiten ze zich als het gezin van haar zoon te verkleden en bij de voordeur
aan te bellen. Ze kijken nog eens heel goed naar de familiefoto’s op het kastje
bij de trap, waar nu de kerststal tijdelijk een plaats heeft gekregen. En zo
komt het dat het vijftal verkleed als kerststalbewoners aanbelt. Ze hebben
zelfs enkele schapen meegenomen. Oma lijkt niks te merken en het wordt een
leuke avond. Wanneer oma’s zoon eindelijk arriveert, verdwijnen de spookjes
vliegensvlug. Alleen de schapen blijven achter.
De Haas laat spitsvondige humor
en ontroering hand in hand en gaan in een gelaagd verhaal. Je kunt dit louter
als een fantasieverhaal beschouwen, maar er is meer. Vooral het gesprek tussen
mama en kleinzoon Viktor in de auto onderweg naar oma, zet aan het denken. ‘“Ik
maak me wel zorgen over oma,” zegt mama. “Zo alleen in dat grote huis.” “Nee
hoor, ze is niet alleen,” zegt Viktor. “Er wonen ook vijf huisspookjes bij
haar. Dat heeft ze mij verteld.” “Nu maak ik me nog meer zorgen,” zegt mama zacht’,
duidelijk ongerust dat oma verward is.
De cartoonachtige illustraties
in fijne zwarte lijnen zijn ingekleurd in zachte, frisse kleuren. De Haas
besteedt veel aandacht aan betekenisvolle details, zoals de vele foto’s van oma
en opa aan de muur, uit verschillende fasen van hun leven. En de spookjes lijken
op doorschijnende versies van Viktor. Een visualisatie van een mogelijk
copingmechanisme van oma’s verwarde geest, waardoor ze haar kleinzoon altijd
bij zich heeft.
Grappig en pijnlijk tegelijk is de illustratie waar oma uiteindelijk met
het gezin van haar zoon aan tafel zit. Vooral mama ‘s houding spreekt boekdelen.
Ze omklemt met twee handen ongemakkelijk haar glas rode wijn. Met grote ogen
vol verbazing, er ligt ook iets van angst in haar blik, kijkt ze naar de twee
schapen naast haar. Een schaap draagt een hoge kroon van goudpapier. Vreemd
genoeg is mama de enige die de aanwezigheid van de schapen zorgwekkend vindt.
In de laatste
illustratie, die verder gaat waar de tekst stopt, werpen we een blik op oma’s
huis op kerstochtend. De lucht is ijsblauw en er ligt een dikke laag sneeuw. In
het dorpskerkje luiden de klokken. Oma zweeft als een nietig figuurtje steeds
hoger de lucht in. Ze draagt een vrolijke rode nachtjapon met witte bolletjes en
strekt verlangend haar armen. Uit de enige witte wolk in de lucht, die oma
bijna bereikt heeft, steekt opa’s arm uitnodigend naar beneden. Zo’n einde, al
is het suikerzoet, voelt in dit verhaal precies zoals het moet zijn.
Rick de Haas:
Midwinternacht, Ploegsma, Amsterdam 2023, 40 p. : ill. ISBN 9789021684895.
Distributie Standaard Uitgeverij
deze pagina printen of opslaan