Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 10, DECEMBER 2023

Mark Janssen: Thuis

door Henk van Viegen

4+ - Illustrator en kunstenaar Mark Janssen kwam in 2016 met een erg geestig boek dat zowel qua tekst als tekeningen helemaal van hemzelf was: Niets gebeurd. Een jongen en een meisje praten een beetje over hun dag, niks bijzonders eigenlijk. Op de prenten zie je twee piepkleine kinderen staan, zitten of liggen of een handstand maken op en tussen reusachtige beren, leeuwen, of op de bek van een krokodil. We zijn nu een stuk of tien eigen prentenboeken verder, met onder andere het even geestige Dino’s bestaan niet (2017)(met prachtige uitklappagina’s) en Stop! Monsters! (2019). Er zat één zwartwit-geïllustreerd prentenboek bij sinds 2016, dat ging (dan ook) over dood en rouwen (Altijd dichtbij, 2020).  

In 2018, tekstloos, net als het nieuwe boek, verscheen het oogstrelende Eiland. Het leverde hem veel internationale erkenning op, het ging de hele wereld over. Mede door de productie voor de internationale markt kan Lemniscaat deze prachtig uitgevoerde prentenboeken blijven uitgeven.  
 
Maar hij bleef ook ‘gewoon’ werk leveren bij teksten van andere auteurs, sinds 2016 zijn er weer zo’n 40 titels toegevoegd aan zijn al zeer omvangrijke oeuvre. Onder andere voor de populaire reeksen Voetbalgoden en Het Ministerie van Oplossingen. En ook schreef hij teksten bij illustraties van Suzanne Diederen, zijn vrouw, die eveneens illustrator is.  
 
Het verhaal van Thuis begint meteen op de schutbladen. Een meisje en haar huisdiertje lopen in een erg mooi, rood oplichtend landschap. Dan dendert er op de volgende dubbelpagina iets op de aarde. Het meisje verwelkomt het wezen dat uit een gehavend voertuig klimt hartelijk en toont hem vervolgens haar prachtige, ongerepte leefgebied. Dat dat niet westers is, wordt duidelijk. Je ziet het aan de kleurrijke en exotische flora en fauna en aan de mensen van de stam van het meisje. Mannen en vrouwen dragen kleurige verentooien, en de mannen worden getoond met hun wapens: speren en een pijl en boog. Zuid-Aziatisch of Afrikaans dus. Het oogt allemaal fijn en harmonisch. Het ruimtewezen geniet, maar verdwijnt toch plotseling. Waarom?
 
Een deel van dit, dus tekstloze, prentenboek in groot formaat wordt voor de zekerheid toch maar even samengevat op het achterplat. Tot aan het moment dat de waaromvraag gesteld kan worden. De twee hoofdpersonages blijken zelfs een naam te hebben. Ava, haar huisbeestje heet Wolfie. En Moon, een volgens dit achterplat per ongeluk arriverend ruimtewezen dat door Ava met open armen ontvangen wordt. Een beetje vreemd doet dit wel aan. Is het ook nodig? Gelukkig wordt de afloop niet voorgezegd, maar wel helder genoeg in beeld gebracht, waarbij de kleine lezer/kijker nog een beetje op moet letten. Ook om daarmee een verdieping te krijgen van de titel van het boek.
 
De enige andere tekst in het boek, een soort motto, staat tegenover de titelpagina: ‘Hoe gelukkig ben je / als je kunt zeggen: / ‘Ik ben thuis.’ Was dit nodig? Ook niet echt, eerder te sturend. Maar verder is het genieten geblazen. De zoals gebruikelijk bij Janssen zeer gloedvolle en kleurrijke dubbelpagina’s, zo te zien in gemengde techniek, zijn fijn in balans. Je herkent de illustrator aan de manier waarop hij een kind neerzet in het landschap: klein, te midden van heel grote, maar niet agressieve dieren. Hij toont graag exotische vogels met enorme snavels. Op de pagina met de vissen is het één grote kleurendwarreling, het is eventjes leuk zoeken naar waar Ava en Moon zich bevinden. Bijzonder is de dubbelpagina waarop Moon vertrekt. Eigenlijk is het gewoon een zooitje, maar alle roodtinten (Ava ook in een rood jurkje, geplaatst tegen een rode boom) zorgen er wel voor dat de ruimtecapsule stevig detoneert. De wijze waarop Janssen Ava neerzet in de onmetelijke ruimte als Moon vertrokken is, is sterk: niet sentimenteel, ze speurt op een zo hoog mogelijke plek enigszins verbaasd de ruimte af. En het ruimtewezen is precies kinderlijk genoeg weergegeven om de jongste lezers te plezieren.
 
Het verhaal wordt serieus, bijna verstild verteld, alleen op de pagina waarop Moon neerknalt, zitten een paar geintjes. Kennelijk wilde Janssen de lezer niet te veel wegvoeren van wat hij graag wil tonen: de ongelofelijke pracht van de aarde, je thuisplek. Al is dat dan wel een heel specifiek plekje ongerepte aarde, of een droomaarde.
  
Mark Janssen: Thuis, Lemniscaat, Rotterdam 2023, 28 p.: ill. ISBN 9789047715955

deze pagina printen of opslaan