Poëzie
BOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2023
Willy Spillebeen: Pigment van een bestaan
door Dirk De Geest
Willy Spillebeen is met zijn
negentig jaar de nestor van onze poëzie. Zijn hoge leeftijd neemt niet weg dat
de dichter nog steeds literair actief is, al lijkt zijn productie van langere
teksten (hij geniet ook bekendheid als romanschrijver) verleden tijd. Dat
blijkt eens te meer uit Pigment van een
bestaan. De lijvige bundel brengt 90 gedichten bij elkaar, een voor elk
levensjaar van de dichter. In die teksten overloopt hij poëtisch zijn eigen
leven, maar tegelijk schetst hij zoveel mogelijk het bestaan op zich. De mens
wordt geportretteerd als een eigen individu met zijn privégeschiedenis; heel
wat gedichten verwijzen expliciet naar het leven van de dichter, de mensen in
zijn omgeving, zijn reizen, zijn gevoelens. Tegelijk echter gaat de bundel ook
wel algemener over het mens-zijn.
De gedichten zelf zijn gegroepeerd in een aantal reeksen
rond typische thema’s. Zo opent Pigment
van een bestaan met een reeks natuurgedichten. De natuur verschijnt er in
diverse gedaanten. Aan de ene kant vormt zij de aanleiding voor herinneringen
aan de kindertijd met de daarmee verbonden euforie en spontaneïteit. De
associaties met het paradijs zijn dan ook niet ver weg. Aan de andere kant
vormt de natuur ook een spiegel van de mens, iets wat Spillebeen ertoe brengt
om vogels nauwkeurig te observeren en in kaart te brengen. De vogel fungeert
daarbij als een subtiele dubbelganger van de mens: alert, observerend,
handelend. Die verbinding van het autobiografische perspectief met de gang van
zaken in de wereld is alleszins een constante in deze bundel. De dichter gaat
op reis, herkent zich in spinnen en andere dieren, bestudeert fauna en flora om
zijn eigen bestaan beter te doorgronden. In ‘Plant dier mens’ wordt
bijvoorbeeld het vanzelfsprekende bestaan van planten en dieren gecontrasteerd
met de mens, die net door zijn verhevigd bewustzijn lijdt onder zijn eigen
tijdelijkheid.
Andere reeksen belichten de houding van de dichter ten opzichte van de
samenleving. Samen leven is belangrijk maar hoe dan ook zijn voor Spillebeen de
rechten van het individu essentieel. Die autonomie uit zich ook in de wijze
waarop de dichter kijkt naar de kunst (met mooie gedichten die op kunstwerken
zijn geïnspireerd) en naar de geschiedenis. Uiteindelijk vormen ook die
confrontaties de aanleiding voor een bezinning op het voorbijgaande leven en de
nakende dood. Spillebeen blijft onverminderd geestelijk vitaal maar beseft dat
net die voorlopigheid inherent deel uitmaakt van het menselijke bestaan.
Deze gedichten zijn troostrijk door de manier waarop ze
blijk geven van een gelouterd inzicht in wat mensen bezighoudt. Lezers zullen
zich allicht identificeren met de denkbeelden en de herinneringen van de
auteur. Stilistisch kiest Spillebeen daarenboven voor een klassieke zegging
maar een uiterst leesbare poëzie. Daarbij geeft hij blijk van een groot
vakmanschap, dat afwisselend leidt tot balladeachtige gedichten en kernachtige
haikuverzen. Vernieuwend is deze lyriek uiteraard niet, maar dat doet geen
afbreuk aan de waarde ervan.
Willy Spillebeen: Pigment van een bestaan, P, Leuven
2023, 96 p. ISBN 9789493138964
deze pagina printen of opslaan