Vertaald proza

BOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2023

Bianca Bellová: Flarden

door T.M. van der Zwan

In het Nederlandse taalgebied is Bianca Bellová enigszins bekend van haar roman Het meer (De Geus 2018). Met het verhalenbundeltje Flarden, de 32ste aflevering in de Moldaviet-reeks van Uitgeverij Voetnoot, verschijnt er nieuw werk van de Tsjechische schrijfster in het Nederlands, en dat is iets om ons over te verheugen. De acht verhalen in deze bundel doen enigszins aan als ‘vingeroefeningen’, zoals vertaler Kees Mercks ze raak typeert in het nawoord, maar zijn daarom niet minder leuk om te lezen. 

Bellová is bevlogen in het op de spits drijven van situaties waarbij de lezer eigenlijk al vanaf het begin ongemakkelijk op zijn stoel heen en weer schuift. Haar verhalen hebben met elkaar gemeen dat de personages erin door misverstanden en toevalligheden in ongemakkelijke en beschamende situaties terechtkomen. De verwachtingen die de personages hebben van elkaar en van hun ontmoetingen, komen zelden uit: de gedroomde werkelijkheid legt het telkens weer af tegen totaal onverwachte toestanden. Met een sardonische beheersing die bij vlagen doet denken aan Nabokov of Roald Dahl, brengt Bellová bijvoorbeeld een verbitterde professor in een intieme situatie met een jongere academica, levert ze een vrouw die zich weifelend in een one night stand stort over aan een afschuwelijk lot en laat ze de intimiteit tussen een weduwe en een vriend van haar overleden man ontaarden in een hilarische nachtmerrie.
 
Typerend voor Bellová’s stijl zijn de originele vergelijking en metaforen: tranen ‘rollen als de dubbeltjes uit een spaarvarken’. De schrijfster maakt veel gebruik van spreektaal, wat in de vertaling soms wat geforceerd overkomt en ervoor zorgt dat de toon in een aantal verhalen haast identiek is (terwijl personages en setting erg uiteenlopen)  – en wat bovendien vloekt met enkele sporadische en onnodige keuzes voor archaïsch Nederlands door de vertaler.  
 
Dat neemt niet weg dat deze verhalen van een hoge kwaliteit zijn en mooie beelden bevatten. In het verhaal ‘De dambewaker’ zwemt een vrouw door een verdronken dorp in een stuwmeer en beschrijft ze ‘hoe er vissen tussen de ramen door zwommen, hoe er guirlandes van waterplanten aan de waslijnen groeiden’. Dergelijke droomachtige beelden zijn eveneens een specialiteit van Bellová en geven haar verhalen een filmische, surreële sfeer, die ze moeiteloos afwisselt met schetsen van het alledaagse leven. Een aanrader.
 
Bianca Bellová: Flarden, Voetnoot, Antwerpen 2022. 124 p. ISBN 9789491738814. Vertaling van Tyhle fragmenty door Kees Mercks. Distributie EPO


deze pagina printen of opslaan