‘Dit was een land zonder echo, niemand
kreeg hier ooit antwoord op zijn vragen, misschien wel omdat er geen antwoorden
waren. De leegte daarbuiten kende geen vergeving.’
Deze metafysische bespiegelingen
op basis van het Oost-Groningse landschap komen uit het verhaal ‘Sellinger’,
het openingsverhaal uit Allard Schröders gelijknamige boek. Het boek bestaat
uit zeven verhalen die zich allemaal afspelen in het fictieve dorp Wenst in de
jaren 1950. Daarmee is het boek het vervolg op Schröders verhalenbundel uit
2010, die simpelweg dezelfde naam als het dorp draagt.
Met korte zinnen kan Schröder
het dorp treffend omschrijven en de lezer in het verhaal trekken. Maar tussen
de zakelijke beschrijving weet hij met zinnen zoals de bovenstaande ook de
sfeer goed te schetsen – een sfeer die soms benauwend of bedreigend is, maar op
andere momenten ook magisch.
Een voorbeeld: in
‘Sellinger’ wordt Else geconfronteerd met haar ex-geliefde, Herman Sellinger.
Ze ging ervanuit dat de Joodse Sellinger de oorlog niet overleefd zou hebben en
is inmiddels getrouwd met Edzo Obbinge. Ze hebben twee kinderen, die op hun
vader lijken: ‘de oudste van de twee verzamelde al postzegels.’ De sfeer in haar
huwelijksbed weet Schröder ook duidelijk te schetsen: ‘Zondagochtend kroop
Obbinge op haar. Ze liet hem zijn gang gaan zonder zelf mee te doen, hij scheen
het niet te merken.’ En dan verschijnt Herman Sellinger, bij wie ze vroeger
achterop de motor zat en met wie ze zich een heel ander leven had voorgesteld
dan met Edzo. Je kan wel raden wat er gebeurt, maar daar gaat het hier niet om.
Het gaat om de kracht van de rake observaties van Schröder waarmee niet alleen
een beeld wordt geschetst van het huwelijkse leven van Else, maar waarin ook
empathie wordt opgewerkt voor haar keuzes.
De eerste verhalen in de bundel
scheppen de wereld van alledag. Het verhaal ‘Lilith’ is een kantelpunt in de
bundel. Vanaf dan krijgen de verhalen een donker randje, vergelijkbaar met Schröders
roman Sirius.
Die vergelijking komt het beste tot zijn recht met het slotverhaal ‘Vollers
feest’. Net als in Sirius is het feest hier zowel een roes als een
toegangspoort naar een andere wereld. De vraag is dan of die andere wereld
wordt opgeroepen door de drank en andere bedwelmende middelen – en dus alleen
in het hoofd van de personages bestaat – of dat de andere wereld er altijd al
is, maar wij hem dan niet zien.
Hoewel dit magisch-realisme zijn toppunt heeft in ‘Vollers
feest’ waar de feestvierders worden verleid door widde juvvers en de
dood de dansmeester is, zit het ook al verborgen in de eerdere twee verhalen.
Menzo ziet in het verhaal ‘Lilith’ beweging in de nevels die over de velden
hangen. Zijn baas Moorland duidt dit als oude energieën die ’s nachts vrij rond
dwalen en bezit van je kunnen nemen. En hoe zit het met het kindje ‘Tages’ dat
in het gelijknamige verhaal zomaar in het aardappelveld verschijnt en
uiteindelijk ook weer verdwijnt? Allemaal aanwijzingen dat de andere wereld van
Vollers feest meer is dan een alcoholroes, maar dat er echt iets huist in de
wereld die Schröder zo kunstig geschapen heeft.
Allard Schröder: Sellinger.
Wenst, het tweede boek, De Bezige Bij, Amsterdam 2022, 235 p. ISBN
9789403103327. Distributie Standaard Uitgeverij
deze pagina printen of opslaan