Poëzie

BOEKEN NR. 5, MEI 2022

Nisrine Mbarki: Oeverloos

door Dirk De Geest

Nisrine Mbarki is actief als schrijver en vertaler, maar ook als programmamaker. In al die opzichten stelt zij zich op als een bemiddelaar, tussen auteurs en lezers maar ook tussen de Westerse en de Arabische cultuur. Zij is daarbij geen doelgerichte reiziger maar veeleer een nomade, iemand die permanent onderweg is en van dat ‘tussenin’ een eigen vruchtbare biotoop heeft weten te maken. Oeverloos laat zich daarom ook lezen als een weigering om samen te vallen met wat vaststaat, wat stabiel is en daardoor niet langer voor verandering onderhevig.  

De gedichten wortelen in het levensverhaal van de auteur en haar familie, maar dat verhaal krijgt hier bij uitstek epische trekken. Zo vangt de bundel aan met enkele aangrijpende teksten over de ouders in de derde persoon: het zijn twee mensen die proberen de culturen over een lange afstand te overbruggen, maar die daar nauwelijks in slagen, een afstand die ook op persoonlijk vlak tot een scheiding leidt. Die tragiek van mensen die geprangd zitten tussen dromen en de werkelijkheid is niet toevallig het centrale thema van de bundel. Ook het lyrische ik (dat vaak schuilgaat achter een ‘jij’, waardoor de lezer het vers wordt binnengetrokken) laat zich in haar ‘biechten’ geregeld uit over dat falen en over het feit dat het verlangen uiteindelijk niet te stillen valt. De mens wordt gedreven door iets wat hem of haar ontstijgt; net daarin liggen de kansen maar ook de frustraties van het bestaan.  
 
Het is een dynamiek die niet alleen in het heden opvalt, ook de voorgaande generaties werden door dezelfde spanningen gekweld. Mbarki vertrekt zo van haar eigen herinneringen en ervaringen, maar die groeien omzeggens uit tot rituele gebeurtenissen, verhaaltjes die exemplarisch zijn voor wat mensen overkomt. Net daardoor maakt deze poëzie, ook al lijkt ze losjes en associatief, zo vaak een dwingende indruk. Ze registreert het kleine, maar plaatst dat onophoudelijk in de kring van grotere verhalen: van generaties, van de geschiedenis, van de wisselende seizoenen. De natuur vormt zo niet enkel een exotisch decor maar een aangrijpende spiegel voor de mens, een biotoop waaraan de mens in feite niet ontsnapt. Datzelfde geldt in nog grotere mate voor het bewustzijn dat aangescherpt wordt door oorlogen en door de geschiedenis. Die menselijke beslissingen veroorzaken trauma’s en dwingen voortdurend tot een opnieuw bepalen van de eigen identiteit, de eigen plaats en de taken die men zich stelt.
 
Oeverloos
is door die elementen herkenbaar als een soort van uitvergroting van wat veel mensen ervaren. Tegelijk is er onophoudelijk de vervreemding die als een duidelijke strategie fungeert om de lezer in het gedicht te betrekken en hem/haar toch ook onvermijdelijk op afstand te houden. Mbarki weet gedoseerd om te gaan met emoties en empathie, en dat komt vooral door de grote taalkracht in haar bundel. De lezer wordt voortgedreven op een bezwerend ritme, maar die onderliggende stroom wordt telkens weer functioneel doorbroken door typografische verschuivingen of door nieuwe elementen in de zinsbouw. Daarbij komt het spel met klanken en vooral met suggestieve beelden. Die verlenen aan de bundel onmiskenbaar een zekere exotisme, dat nog in de hand wordt gewerkt door de manier waarop de dichter diverse vreemde talen in haar verzen vlecht. Toch is dit allereerst een authentieke, bij momenten zelfs harde lyriek die spreekt vanuit een specifieke nomadische situatie, maar die evenzeer iets zegt over algemeen-menselijke drijfveren, angsten en verlangens.  
 
Nisrine Mbarki: Oeverloos, Pluim, Amsterdam 2022, 78 p. : ill. ISBN 9789493256330. Distributie De Wolken

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri