De Nederlandse schilder Matthijs Röling (Oostkapelle, 1943) besloot in de
jaren 1960 al om, tegen de geest van de tijd in, figuratief te gaan schilderen.
Kon een dergelijke keuze in die tijd nog op de nodige hoon worden onthaald (de
kunst stond immers op het punt om ‘radicaal’ minimalistisch, abstract,
conceptueel en/of performatief – kortom: postmodern – te gaan worden), door de
decennia is zijn reputatie gegroeid en vandaag wordt hij tot de belangrijkste
Nederlandse figuratieve kunstenaars van zijn generatie gerekend.
Deze catalogus
begeleidt een tentoonstelling in het Drents Museum naar aanleiding van een
grote schenking van werken van Röling uit de collecties van Cees Röling
(achterneef van de kunstenaar) en Ad en Willy Adriaansen. Ze is onderverdeeld
in thematische clusters rond onder meer het zelfportret, figuren (vaak
naakten), stillevens en escapisme. Daarbij zijn ook enkele werken opgenomen uit
de private collecties van de beide donateurs.
Het is jammer dat deze
tentoonstelling niet als gelegenheid is aangegrepen om een meer doorwrochte
catalogus te maken. De duiding blijft nu wel heel summier. Er zijn twee korte
inleidende teksten die in feite weinig meer doen dan de grote biografische
lijnen uittekenen van zowel de kunstenaar als de verzamelaars die hun werken
aan het museum hebben geschonken. De kunstwerken zelf zijn niet van duiding
voorzien, evenmin als de thematische clusters.
Dat is toch een gemiste kans
omdat het werk van Röling iconografisch heel rijk is en vaak ook associaties
oproept met bijvoorbeeld het werk van Peter Vos, met name in de vele
verwijzingen naar de antieke mythologie. Een Zelfportret uit 1969, dat
ook de kaft van het boek siert, doet duidelijk denken aan een aantal
zelfportretten van Rembrandt terwijl Karin in bad (1968) een onmiskenbare
hommage is aan gelijkaardige badkamerportretten die Bonnard van zijn zieke
echtgenote maakte. Interieur met schilder en zijn model (1970), mogelijk
Rölings bekendste werk, roept dan weer stilistische en iconografische
associaties op met onder meer bekende werken van David Hockney en zelfs
Balthus.
Zowel
naar stijl (fijnschilder, impressionist) als naar iconografie haalt Röling zijn
inspiratie heel breed (er zijn bijvoorbeeld opvallende invloeden van pakweg
Eric Fischl vast te stellen, maar ook affiniteiten met Ensor of zelfs John
Singer Sargent). Het is heel fijn om zoveel werken mooi gereproduceerd samen te
hebben, maar veel liefhebbers en bewonderaars hadden ongetwijfeld ook toelichting
bij de werken gewaardeerd – al was het maar omdat daarmee ook de kwaliteit van
het oeuvre zelf meer uit de verf was gekomen. Nu is deze publicatie vooral een
kijkboek.
Annemiek
Rens en Harry Tupan: Matthijs Röling. Keuze uit het werk: Schilderijen en
tekeningen, Koninklijke van Gorcum, Assen 2019, 128 p. : ill. ISBN
9789023256687
deze pagina printen of opslaan