Poëzie

BOEKEN NR. 8, OKTOBER 2023

Joris Miedema: Algen uit een andere dimensie

door Erick Kila

De omslag van de nieuwste dichtbundel van Joris Miedema (Alkmaar, 1978) gunt ons een kijkje in een schemerwereld die bevolkt wordt door buitenissige schepsels en groeisels. Er gaat een duisterheid van de afbeelding uit die doet denken aan broeierige dromen die je kunnen overvallen als klemmende zaken je parten spelen. Een uitkomst van een verwerkingsproces. Ja, de toverlantaarn van de geest gaat aan wanneer zij wil.  

In de gedichten van Algen uit een andere dimensie, het tweede deel van een drieluik dat dit jaar verschijnt, is er ook sprake van een toverachtige projectie. Miedema bedient zich als geen ander van een soms prettig ontspoorde ‘beeldtaal’ als hij innerlijkheden omzet in poëzie. Poëzie is ook de kunst van het indirecte. Dood, verwachting, hoop, teleurstelling: een dichter maakt het extra tastbaar als hij het allemaal niet letterlijk benoemt, maar wel ‘oproept’.
 
Miedema’s alternatieve werkelijkheden lijken op het eerste gezicht absurd en werken vervreemdend. Maar wat ze de moeite waard maakt, is het subtiele besef van het voorbije dat her en der in de bundel opduikt. Ondanks de af en toe harde humor en ondanks alle omdraaiingen van de werkelijkheid voel je een zekere breekbaarheid en melancholie.
 
‘duisterpoedersuiker
 
ik heb mijn handen niet meer op een rij
waar trek ik mijn haren dan mee uit?
ik doe het duister
in een vergiet
 
er komt verstrooid donker uit
als duisterpoedersuiker
voor op brood
voor op de vrolijke dingen
in het leven
 
ik doe een beetje op de marmeren
steen van mijn vader
als een kleedje tegen de ondoorbroken stilte’
 
Het duister dat fijntjes als poedersuiker ook aan de zonnige kanten van het leven kleeft. Zo haal je uit de werkelijkheid bouwmateriaal om er een andere dimensie mee vorm te geven: Miedema onderzoekt, wijkt af van het werkelijke en bezielt of verpersoonlijkt zelfs zaken die zich daar in principe niet voor lenen. Wie in de gekte zoekt, vindt nog wel eens de waarachtigheid. Dat maakt deze bundel tot een avontuurlijke onderneming. Ben benieuwd hoe de andere twee delen het effect van Algen beïnvloeden.  
 
‘blauwwieren
 
ik heb het idee dat hier in het meer
de blauwwieren
algen uit
een ander leven zijn
 
ze laten
een levensgroot portret zien
waarop je lacht
met kinderen aan beide handen
in jassen die je mij
nooit aantrok
 
misschien heb ik me
vergist in de stroming’
 
Het eerste deel van het drieluik, De vlucht van de levenloze libellen, verscheen in maart. Het laatste deel van de triptiek zal in november van dit jaar verschijnen. Miedema’s ontregelende en grenzen zoekende poëzie past in de ontwikkeling van uitgeverij Opwenteling. Een uitgeverij met een lange geschiedenis, die sinds enige jaren overtuigend een afslag heeft genomen naar het spannende en ongebruikelijke.
 
‘de zin van het leven was uit mijn mond gekropen
had een brandspoor
op het parket achtergelaten
en rookte mijn laatste sigaret
alsof hij niets beters te doen had’
 
Joris Miedema: Algen uit een andere dimensie, Opwenteling, Eindhoven 2023, 52 p. ISBN 9789063381837

deze pagina printen of opslaan