Poëzie

BOEKEN NR. 7, SEPTEMBER 2023

Bart Moeyaert: Dat alles over liefde gaat. De mooiste gedichten

door Dirk De Geest

Bart Moeyaert is een van de paradepaardjes van onze literatuur. Hij geniet wereldfaam als auteur met boeken voor de jeugd, maar tegelijk wordt zijn werk door jong en oud gelezen en hogelijk gewaardeerd. In feite maakt het niet eens uit voor wie Moeyaert specifiek schrijft: de leeftijd van zijn publiek is voor hem geen punt. Hij schrijft voor iedereen.  

Dat blijkt met name uit zijn poëzie. De auteur heeft de afgelopen jaren een aantal dichtbundels gepubliceerd, die tegelijk eenvoudig lijken en complex in elkaar zitten. Moeyaert weet het herkenbare onherkenbaar te maken door het via beelden geheel nieuw te doen lijken. Daardoor gebeurt in elk gedicht iets bijzonders. De dichter vertrekt van spontane gedachten of toevallige gebeurtenissen, haast onopgemerkte anekdotes. Die gegevens vormen de aanleiding voor creatieve associaties en beelden, waardoor die werkelijkheid wordt getransformeerd en in een ander licht komt te staan. Moeyaert gaat echter doorgaans nog een stap verder, doordat hij dat alles interpreteert en er een zekere waarheid uit distilleert. Die levensinzichten, doorgaans op een behoedzame wijze geformuleerd, verlenen aan deze poëzie een extra dimensie.
 
Drempelverlagend is daarenboven de wijze waarop de dichter vertrekt van zijn onmiddellijke omgeving. Net zoals in zijn romans vormen ouders, broers, geliefden en vrienden de biotoop van zijn gedichten. Dat maakt zijn poëzie herkenbaar, ook al omdat de dichter emoties niet schuwt. Veel van zijn gedichten spreken aan door de levensenergie die eruit spreekt. De titel van het boek zegt alles: liefde vormt het alfa en omega van dit oeuvre. Het bestaan krijgt vooral zin doordat het op anderen is gericht; zij bevestigen ons in het leven, zij zijn de drijfveer van ons handelen. Het soms onzekere lyrische ik overwint die angsten telkens weer door zich op de buitenwereld te richten. Het gebaar en het woord van de ander (de medemens, de geliefde maar ook de lezer) houdt ons in leven. Het is een vrij eenvoudige filosofie, maar ze krijgt in deze bundel klank en kleur op een hoogst aanstekelijke manier.  
 
Ester Naomi Perquin heeft uit alle eerder gepubliceerde bundels een mooie keuze gemaakt. Daarbij opteerde ze terecht niet voor een chronologische maar voor een thematische ordening. Moeyaerts toon is immers herkenbaar vanaf zijn eerste gedichten (hij debuteerde ook als dichter op latere leeftijd), en ook de thematische lijnen van zijn oeuvre zijn grotendeels dezelfde gebleven. Er is de verkenning van de eigen identiteit, waarbij het ik zich weliswaar kwetsbaar toont en kwetsbaar opstelt, maar tegelijk een inspirerende vastberadenheid uitstraalt. Het tekort zit ons als een tweede huid gegoten, maar net daardoor ontstaat ook het menselijke verlangen om dingen in gang te zetten en te veranderen. Hierin spelen anderen een essentiële rol. De ander is tegelijk vreemd en een soort van spiegelbeeld. Het is een visie op de liefde die hier in tal van variaties indringend wordt bezongen. Zo zijn er niet enkel de traditionele liefdesgedichten (waarvan sommige terecht al klassiekers zijn geworden), maar ook een aantal ingrijpende verzen over de oudere, dementerende ouders. Het is een van de vele wijzen waarop Moeyaert in zijn gedichten ‘verworteling’ tracht aan te geven, de manier waarop wij schakels zijn in een veel grotere, kosmische dynamiek.  
 
Dit is erg leesbare poëzie, ogenschijnlijk vanzelf geschreven, maar stilistisch bijzonder ingenieus gemaakt. Met Moeyaert zullen veel lezers een dichter vinden van hun maat, en dat maakt deze uitgave tot een bijzonder fraai cadeau, letterlijk en figuurlijk.  
 
Bart Moeyaert, Ester Naomi Perquin (sam.): Dat alles over liefde gaat. De mooiste gedichten van Bart Moeyaert, Querido, Amsterdam 2023, 110 p. ISBN 9789021480688. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan