Poëzie

BOEKEN NR. 8, OKTOBER 2021

Paul Demets: Het web van omtrek

door Dirk De Geest

Paul Demets is aan een bijzonder productieve periode in zijn oeuvre bezig. De ene bundel na de andere ziet het licht, want amper enkele maanden na De aangelanden en De hazenklager verschijnt al Het web van omtrek. De bundel is echter chronologisch niet nieuw, want in feite gaat het om een herziene versie van wat ooit als debuutbundel was voorzien. De gedichten in de bundel zijn, naar verluidt, ruim dertig jaar geleden geschreven. Op dat ogenblik was de jonge aspirant-dichter helemaal in de ban van zijn beroemde streekgenoot Roger Raveel. Hij bezocht de schilder bij hem thuis en schreef bij diens werk het ene gedicht na het andere. Dat de bundel uitgerekend nu verschijnt, in het drukke Raveel-jaar, is uiteraard mooi meegenomen voor de dichter en zijn uitgever.  

De titel wijst al op het specifieke van Raveels schilderwerk. De schilder werkt met de werkelijkheid maar concentreert zich vaak niet op de anekdotische, waarneembare realiteit maar op de contouren: dat leidt tot een unieke combinatie van realisme en abstractie. De realiteit wordt zo een ‘omtrek’ en op andere ogenblikken de doorkijk van een ‘web’. Toch schrijft Demets geen bundel met loutere beeldgedichten, ook al wordt elk vers begeleid door een verwijzing naar een specifiek werk van Raveel. Het gaat de dichter om een eigen positiebepaling, om een verkenning van zijn identiteit en zijn wording, om een analyse van de liefde en het leven in een gemeenschap. In die zin heeft de bundel ook iets van een verhaal. Hij begint met een soort van princiepsverklaring in de eerste reeks, ‘Grondbeginsel’, waarna een beweging naar binnen op gang komt die culmineert in ‘Blinde vlek’. Daarna volgt de blik naar buiten, naar de wereld.
 
Ook in zijn eerste bundel houdt Demets ervan theoretische lectuur te verwerken, niet meteen als een bron voor citaten maar vooral als inspiratie: in dit geval zijn vrijwel alle motto’s bij de reeksen ontleend aan de filosofische studie van Merleau-Ponty over de aard van onze waarneming en onze lichamelijke omgang met de wereld. Dat is ook de teneur van de meeste gedichten. Zowel het ik als de geliefde verschijnen bij uitstek als wezens in de wereld, en beide personages worden vaak opgeroepen in beelden die verwijzen naar de aarde of de ruimtelijke omgeving. Ook in zijn vroege gedichten concentreert Demets zich immers al op beeldspraak. Daardoor wordt de werkelijkheid getransformeerd, net zoals dat bij de schilder gebeurt. De ruimte verschijnt als een vierkant of een soort van schema, en de personages worden soms herleid tot contouren of objecten. Vooral in de liefdesgedichten leidt dit tot krachtige lyriek. De tijd wordt als het ware gestold, de dynamiek wordt stilgelegd en er ontstaan intrigerende stil-levens die een soort van gecondenseerd blik bieden op de liefde, de intimiteit, de vervreemding in de relatie met de ander. De band met specifieke schilderijen van Raveel is soms ver te zoeken, en vaak gaat het slechts om een of een paar motieven, maar dat maakt deze gedichten niet minder boeiend.
 
Het web van omtrek
is daardoor een bundel die zeker op zich kan staan, maar die nog wint als wij hem bekijken in het licht van de evolutie van Demets’ poëzie. De verwantschap met Raveel is daarbij niet altijd even duidelijk, maar de confrontatie met diens plastisch werk zorgt zeker voor een meerwaarde.
 
Paul Demets: Het web van omtrek, Poëziecentrum, Gent 2021, 70 p. ISBN 9789056551995

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri