Poëzie

BOEKEN NR. 7, SEPTEMBER 2024

Anne Louïse Van den Dool: Ontbindende voorwaarden

door Dirk De Geest

Anne Louïse van den Dool maakte, na twee romans, een opmerkelijke intrede als dichter met Wij zijn uitgeweken. Haar nieuwe bundel, Ontbindende voorwaarden, zet die opmars verder. De bundel laat duidelijk zien dat hij het werk is van een geoefend prozaschrijver. Veel van de gedichten hebben een verhalende dimensie, en de bundel als geheel presenteert ook een intrige met enkele personages. Centraal staat de zoektocht naar en de aankoop van een eigen huis, een reusachtige onderneming zeker in het dichtbevolkte Nederland. Dat gegeven wordt een metafoor voor de moeilijke situatie van mensen in een wereld die bulkt van de hinderpalen en onzekerheid.  

Vanaf het eerste gedicht wordt die verbinding van een huis met de identiteit speels aangegeven, door het beeld op te roepen van de kindertijd, waar de eigen voornaam al tekenend werd omgevormd tot een huis met ramen. Het is een mooie proloog voor een bundel die inderdaad dat huis ziet als de (imaginaire) voltooiing van alle gemis, als het sluitstuk van een eigen naam. Tegelijk is al sprake van de ontdekking van het schrift en het anders schrijven, een stilering die op haast mythische wijze het latere schrijverschap oproept. Het huis wordt een soort van alter ego van het lichaam, wat meteen de lezer ertoe aanzet om wat volgt niet enkel letterlijk te lezen (als de zoektocht naar een woning) maar ook figuurlijk, als een beeld voor de wisselvalligheden van het leven, als een beeld voor het lichaam dat sporen draagt van de tijd, als een beeld voor de uitwendigheid die de innerlijkheid moet beschermen en omhullen.
 
Wat na die proloog volgt, is een herkenbaar maar bij momenten ook tragikomisch verhaal van gebeurtenissen. De zoektocht naar de woning confronteert de aspirant-kopers voortdurend met de kloof tussen wensen en realiteit, met de manier waarop feilen worden verbloemd en zaken vervalst om ze beter te kunnen aanprijzen. Vervolgens is er de administratieve overlast, de noodzaak om achter kleine letters, punten en komma’s te lezen. De regelingen om een lening te bekomen, met een taxatierapport en zoveel andere dossiers, zijn een volgende hinderpaal, net zoals de noodzaak om verzekeringen tegen alles en nog wat af te sluiten. Wanneer de verkoop daadwerkelijk heeft plaatsgevonden, is er de confrontatie met de realiteit: alles blijkt kleiner dan verwacht, de verborgen gebreken komen aan het licht, het verlangen naar meer en betere ruimte blijkt niet gestild.
 
Die zoektocht naar een eigen huis staat niet op zich, maar wordt door Van den Dool perfect gekaderd in een verlengstuk van de eigen identiteit. Uiteindelijk valt een mens niet samen met zijn bezit, niet met zijn woning, niet met de vele etiketten die hij voor zichzelf en anderen heeft bedacht. Van den Dool gebruikt dan ook haar verhaal om meer inzicht te verwerven in wat mensen bezielt. Op treffende wijze laat ze ook voortdurend beelden van de menselijke relatie en de menselijke psyche versmelten met het huis (en omgekeerd wordt het huis vermenselijkt in tal van opzichten). Voortdurend wordt ook teruggekoppeld hoe allerlei vormen van taal (verbeeldende taal, ambtelijke taal…) de werkelijkheid modelleren. Net die verwevenheid verleent aan deze bundel een extra gelaagdheid. Omgekeerd blijft Van den Dool ook in haar poëzie een verteller van verhalen en een uitbeelder van scènes. Haar gedichten zijn overwegend episch van toon. Aspecten als klank, ritme en enjambementen vormen duidelijk geen prioriteit. Maar net daardoor zullen deze gedichten een breed publiek kunnen aanspreken. Hoe dan ook is Ontbindende voorwaarden een van de meest intrigerende bundels van dit jaar.
 
Anne Louïse Van den Dool: Ontbindende voorwaarden, Querido, Amsterdam 2024, 75 p. ISBN 9789021498331. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan



ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri