Poëzie

BOEKEN NR. 1, JANUARI 2022

Maxime Garcia Diaz: Het is warm in de hivemind

door Dirk De Geest

Uitgeverij De Bezige Bij trekt voor haar poëzie-uitgaven de jongste jaren duidelijk de kaart van het eigentijdse. Na Fabias’ Habitus maakt nu Maxime Garcia Diaz furore met haar spraakmakende debuutbundel. Het is in alle opzichten een bundel van vandaag. De hybriditeit en de dynamiek spatten immers van de bladzijden. De kaftillustratie is al sprekend: een digitaal gemanipuleerde foto van een gezicht waaruit de ogen zijn verwijderd. Het zorgt voor een bevreemdend en zelfs angstaanjagend beeld omdat net de ogen traditioneel gelden als de spiegel van de identiteit, van wat mensen persoonlijk maakt. Ook elders in de bundel wordt weelderig omgesprongen met dergelijke portretten van bekende personen op een manier die ze herleid tot holle, haast inwisselbare contouren.
 
Dat is typerend voor de thematiek van de bundel. De identiteit die hier retorisch wordt geëtaleerd, is immers hoogst fluïde en daardoor in feite ongrijpbaar. Traditionele tegenstellingen als die tussen man en vrouw, jong en oud, ik en de ander worden voortdurend ondermijnd en bespeeld. Voortdurend gaat het lyrische ik schuil achter allerlei identiteiten, met daarbij tal van verwijzingen naar de cultuur, het internet en de sociale media. Aan de ene kant lijkt het erop dat een mens vandaag zich moeiteloos de identiteit van anderen kan aanmeten, dat het begrip ‘identiteit’ een veel grotere souplesse en maakbaarheid heeft dan in het verleden. Aan de andere kant echter wordt de mens letterlijk overspoeld met modellen en mallen die ons dergelijke identiteiten aanpraten. Daarin ligt de drukte van de ‘hivemind’; de menselijke geest is een broeierige bijenkorf waarin het geen ogenblik rustig wordt, en datzelfde geldt ook voor het sociale weefsel dat tegenwoordig evenzeer lijkt op een ogenschijnlijk ongestructureerde bijenkorf. In die zin vormt deze bundel niet alleen een intrigerende tekst maar evenzeer een collage van citaten en verwijzingen naar de meest uiteenlopende domeinen uit onze (virtuele) realiteit. Voortdurend wordt de lezer ontregeld door alweer een brok informatie van her en der, vaak via uitspraken in het Engels. De tekst is inderdaad geschreven in een soort van mengtaal: het veelvuldige gebruik van Engels en Frans ‘tast’ onmiskenbaar ook het Nederlands aan. In die zin valt ook het traditionele onderscheid tussen ‘eigen’ en ‘vreemd’ op talig vlak weg. Het is daardoor bijzonder moeilijk om zich in deze tekst ‘thuis’ te voelen, om zich zonder meer te identificeren met het sprekende ik.
 
Daarin ligt ook onmiskenbaar de bedoeling van deze schriftuur. Het gaat de dichter niet langer om de behoedzame constructie van een eigen identiteit, zelfs niet op basis van een intertekstueel universum (zoals in de postmoderne literatuur) maar om een ontwrichtende en deels ontluisterende blik. De mogelijkheden van het ik zijn in principe onbegrensd geworden, maar de dwang van allerlei uiterlijke en inwendige prikkels is dat eveneens. In die zin gaat het hier ook om multimediale poëzie, met links naar allerlei websites en YouTube filmpjes. Ook de taal zelf wordt opengetrokken tot het uiterste, met elementen uit diverse talen die tot één amalgaam en een eigen idioom worden gesmeed, maar ook heterogene stijlen en imitaties. Het resultaat is vervreemdend en ontluisterend, maar tegelijk ook ongemeen fascinerend en haast onontkoombaar. Bij momenten klinkt hier een verfrissend postkoloniaal en postfeministisch geluid zonder complexen, maar op andere ogenblikken is deze poëzie ronduit cynisch en illusieloos, haast posthumaan en zelfdestructief.
 
Maxime Garcia Diaz: Het is warm in de hivemind, De Bezige Bij, Amsterdam 2021, 77 p. : ill. ISBN 9789403120614. Distributie Standaard Uitgeverij  

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri