Steven Graauwmans is een dichter van de
vervreemding. Dat is in zijn jongste bundel niet anders. De hoofdmoot van die
bundel is een reis in Zuid-Amerika. Wie die reis ondernemen, de identiteit van
de ‘wij’ waarvan sprake is, blijft onduidelijk, en ook het doel van de lange road trip is niet gegeven. Het draait
vooral om het onderweg-zijn, onmiskenbaar ook een beeld voor het doelloze en
onoverzichtelijke bestaan. Niet toevallig zijn de motto’s ontleend aan de film Gerry van Gus van Sant, waarin twee
vrienden samen reizen en verdwalen (tot de noodlottige afloop toe). De
protagonisten hebben ogenschijnlijk hun verleden achter zich gelaten, maar
worden tegelijk achtervolgd door hun trauma’s en hun dromen: het lijkt bijgevolg
geen toeval dat hun tocht wordt voorgesteld als een ‘reis terug’.
De fundamentele
eenzaamheid en onzekerheid worden gecontrasteerd met de hoogmoedige ambities
van de moderne mens, die gelooft in technologie en kennis. In plaats daarvan
leidt de tocht tot herinneringen en een onbestemde toekomst, tot allerlei
kortstondige associaties. Tegelijk is er echter sprake van een oprecht
maatschappelijk engagement, dat zich richt tegen alle vormen van slavernij en
onderdrukking, lichamelijk maar ook mentaal, en pleit voor een zo nodig
gewelddadige bevrijding. Het maakt deze poëzie kwetsbaar maar meteen ook
militant.
Op
dezelfde manier worden in deze bundel mensen opgeroepen. Ook de intimistische
gedichten over moeders, vaders en kinderen zijn allesbehalve naïef-romantisch.
De vertrouwdheid wordt doorkruist door beelden die vervreemdend en zelfs
beangstigend werken. De tederheid is permanent broos, iets dat als het ware op
de wereld veroverd moet worden. In die zin is het mensbeeld van Graauwmans
existentialistisch. Dat wordt overtuigend uitgedrukt in een taal die ritmisch
vaak gebruik maakt van een soort staccato, maar tegelijk versterkt wordt door
beelden en krachtige associaties. Dit is een dichter om verder te blijven
volgen.
Steven
Graauwmans: Wachten op de bijen,
P, Leuven 2021, 48 p. ISBN 9789493138506
deze pagina printen of opslaan