Letterkunde

BOEKEN NR. 8, OKTOBER 2021

Jan Lampo: Clara. De geheime liefde van Emmanuel De Bom: 1891-1895

door Manu van der Aa

Emmanuel de Bom (1868-1953) was als o.m. medestichter van Van Nu en Straks, hoofdbibliothecaris van de Antwerpse stadsbibliotheek en Vlaams correspondent van de Nieuwe Rotterdamsche Courant, een van de belangrijkste literatoren van zijn generatie. Met Wrakken leverde hij in 1898 de eerste Vlaamse moderne stadsroman af. Over zijn persoonlijke leven was tot dusver niet erg veel bekend. Maar daar komt op spectaculaire wijze verandering in: Chris Ceustermans heeft een biografie van De Bom klaar (verschijnt binnenkort bij uitgeverij Vrijdag) en in voorliggend boek belicht Jan Lampo uitgebreid een opmerkelijke episode uit het leven van ‘Mane’.
 
Begin januari 1891 raakte de 22-jarige De Bom in Café Concert Victoria in de ban van de twee jaar oudere Pruisische zangeres Clara Gaesch. Gaesch werd in de gaten gehouden door de Antwerpse politie, die het café waar zij werkte ‘in zedelijk opzicht […] bepaald verdacht’ achtte en vermoedde dat ze een clandestiene prostituee was. Dat was ze bij gelegenheid ook, maar ze was vooral de minnares van de Antwerpse cafébaas Robert Thomas, met wie ze een kind had. De relatie die zich tussen Gaesch en De Bom ontwikkelde, zouden we vandaag ‘toxisch’ noemen, al kwam het giftige in dit geval van beide kanten. Toch lijkt De Bom het grootste slachtoffer te zijn geweest: hij was écht verliefd en liet zich daarom zowat alles welgevallen. Hij stak zich voor haar diep in de schulden, reisde haar achterna wanneer ze werk had in Nederland en Duitsland en bezocht, op haar aandringen, zelfs het graf van haar onverwacht overleden minnaar.
 
Hoewel August Vermeylen, in die tijd De Boms beste vriend, hem keer op keer aanraadde om zonder pardon met Clara te breken en De Bom zich ettelijke keren voornam om dat ook te doen, bleef het spel van aantrekken en afstoten jaren aanslepen. Er kwam pas een einde aan toen Clara Gaesch op 14 maart 1895 ten gevolge van tuberculose overleed in het Antwerpse Stuivenbergziekenhuis.
 
Jan Lampo doet zijn verhaal aan de hand van de briefwisseling tussen beide protagonisten, die bij toeval belandde in het Letterenhuis, waar hij zelf werkt. Omdat De Bom van al zijn brieven afschriften maakte, kunnen we de liefdesgeschiedenis vanuit beide gezichtspunten goed volgen. Maar naar mijn smaak citeert Lampo iets te royaal uit de erg voorspelbare epistels, zodat men het op de duur bijna eens zou worden met Vermeylen, die aan De Bom schreef:
 
‘Nu kunt ge doen wat ge wilt. Ge kunt mijn raad volgen of niet. Indien ge hem niet volgt, verzoek ik u, mij over die zaak in’t geheel niet meer te schrijven. Want uw flauwiteit begint mijn keel uit te hangen.’
 
Lampo kruidt zijn relaas wel met veel couleur locale en historische randinformatie, o.m. over de wereldtentoonstelling van 1894. Wel gek dat hij zich beklaagt over het feit dat de artikelen die De Bom hierover voor de Opregte Haarlemsche Courant schreef, ontbreken in het archief, terwijl ze gewoon online op Delpher te vinden zijn.
 
Een grotere beknoptheid zou dit boek wellicht sterker gemaakt hebben, minder tikfouten ook, maar al bij al biedt het wel boeiende lectuur. En nu weten we tenminste ook dat De Boms roman Wrakken gedeeltelijk autobiografisch is.
 
Jan Lampo: Clara. De geheime liefde van Emmanuel de Bom: 1891-1895. Sterck & De Vreese, Gorredijk 2021, 359 p. : ill. ISBN 9789056156992. Distributie VBK België


deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri