Poëzie

BOEKEN NR. 10, NOVEMBER 2020

René Smeets (Red.): Straks gaat het jenever sneeuwen

door Dirk De Geest

René Smeets heeft jarenlang gedichten verzameld uit binnen- en buitenland waarin het nuttigen van drank het centrale thema vormt. Dat resulteerde eerder al in enkele boeiende bloemlezingen over onder meer wijn en bier. Deze nieuwe bloemlezing sluit perfect aan bij het vertrouwde recept maar richt zich ditmaal op jenevergedichten. Daarbij heeft de samensteller ditmaal kunnen rekening op de medewerking van hogeschoolstudenten Grafische vormgeving en van het Hasseltse Jenevermuseum. Daardoor is dit, behalve een leesboek, ook in meer dan één opzicht een kijkboek geworden. De typografie is leesbaar maar tegelijk ook creatief, en het boek is verlucht met illustraties in vier kleuren, die reclame uit de oude doos voor jenever doen herleven. Kortom, dit is een aantrekkelijke publicatie om in te grasduinen en om aan iemand (of jezelf) cadeau te doen. 

De geselecteerde poëzie is uiteraard sterk wisselend van toon en van kwaliteit. Dat is een noodzakelijk gevolg van de thematische selectie. Dat heeft anderzijds wel het grote voordeel dat in dit boek tal van ontdekkingen te doen vallen. Gevestigde dichters en klassiek geworden teksten staan er immers naast marginale teksten en tot dusver ongepubliceerde verzen (waarbij de bloemlezer, hoe kan het anders met een naam als een jenevermerk, ook een kwatrijn van zichzelf heeft binnengesmokkeld). Boeiend is ook hoeveel anonieme liederen er aan de jenever zijn gewijd: zelfs het kinderlied ‘Altijd is Kortjakje ziek’ blijkt een tekst over een alcoholiste te zijn (althans in de opgenomen versie). Ook in andere vormen van volkscultuur uit vroegere tijden wordt het alcoholgebruik vaak als thema gebruikt: soms gebeurt dat op een spottende, humoristische wijze, elders is de toon nadrukkelijk moraliserend. Dat gebeurt bijvoorbeeld in sommige teksten die vandaag als ‘smartlap’ door het leven zouden gaan omdat ze op een expliciet romantische wijze de tragiek van het alcoholisme uitvergroten.
 
Daarnaast bundelt de bloemlezing uiteraard veel werk van dichters die in het verleden of vandaag enige bekendheid genoten. Sommige onder hen zijn notoire drinkers (en spreken dus uit en over eigen ervaring), bij anderen gaat het veeleer om een occasionele vermelding in één of ander vers. Hoe dan ook, René Smeets heeft blijkbaar een ‘zoekfunctie’ waarmee hij in bundels tal van onopgemerkte gedichten op het spoor is gekomen. De gedichten zelf zijn, zoals te verwachten viel, erg divers, en dat geldt ook voor de manier waarop jenever ter sprake wordt gebracht. Soms is er ronduit sprake van euforie, maar over het algemeen wordt de roeservaring gekoppeld aan escapisme, de mogelijkheid om alles te vergeten en rust te vinden. Op andere plaatsen domineert een soort van schuldgevoel of machteloosheid. In die zin verschillen de meeste gedichten in deze bloemlezing nauwelijks van de gangbare kijk op jenevergebruik, vroeger en nu. Behalve als een verzameling esthetische gedichten kan dit boek dan ook zeker gelezen worden als een cultuurhistorische terugblik. De prachtige illustraties zullen die dimensie ongetwijfeld extra cachet geven. Een boek voor liefhebbers van sterkedrank, zeker, en zij zullen (hopelijk) de poëzie er als een extraatje bijnemen.  
 
René Smeets (red.): Straks gaat het jenever sneeuwen, Poëziecentrum, Gent 2020, 265 p. ISBN 9789056554385 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri