Nederlands proza

BOEKEN NR. 8, SEPTEMBER 2020

Sana Valiulina: Een wolf bij zijn oren pakken

door Dieter Wildemauwe

Tiberius. Tweede keizer van Rome. De eerste die wist op welke positie hij terecht ging komen, zijn stiefvader Augustus had nog zelf de functie moeten creëren. Hoewel, lange tijd zag het ernaar uit dat hij de studax kon blijven die hij wou zijn. Hij trok sowieso niet de beste kaarten: in zijn kindertijd waren zijn vader en moeder op de vlucht voor Augustus, toen nog Octavianus. Het is maar door diens clementie dat Tiberius’ vader terug in het openbare leven kon komen. Hij moest wel scheiden van zijn vrouw, Augustus trouwde met haar toen ze zwanger was van Tiberius’ jongere broer Drusus. De dame en heren hebben steeds in het midden gelaten wie de biologische vader was. Augustus heeft al zijn mannelijke nakomelingen in pole position gezet om hem op te volgen mocht hij voortijdig overlijden, maar ondanks zijn zwakke gezondheid overleefde hij ze met zijn 76 jaar allemaal.   

En dus werd het toch Tiberius. De man die zich al eerder op Rhodos had teruggetrokken en na 15 jaar keizerschap opnieuw Rome verliet, om zijn laatste jaren op Capri door te brengen. Afzichtelijk lelijk geworden vergreep hij zich daar volgens de traditie aan jonge kinderen, het dagelijks bestuur liet hij , vol wantrouwen voor zowat iedereen, over aan Seianus, die hij dacht wel te kunnen vertrouwen. Hem moest hij uiteindelijk toch liquideren, in zijn ambitie zelf keizer te worden had hij te veel mensen uit de weg geruimd.
 
Wat doet dit alles met een mens? Sana Valiulina kroop voor Een wolf bij zijn oren pakken in het hoofd van deze man. Zelf noemt ze het resultaat een ongezellige familieroman, maar dat klopt niet helemaal. We zouden het eerder een slim geconstrueerd psychologisch portret noemen. Valiulina kent niet alleen haar klassieke geschiedenis, maar ook de klassieke verhaalpatronen. In het eerste deel krijgen we een portret van de keizer als jongeman en worden op vier momenten in zijn jonge leven enkele sleutelscènes geschetst. Het is soms wat zoeken naar een verhaallijn tussen de vele historische, mythologische en filosofische verwijzingen, maar er worden duidelijk lijnen en thema’s uitgezet. Wie door de nodige deliria heen bijt, komt in het tweede deel terecht op Capri, waar het eerste gespiegeld wordt in een echte hellevaart. Niet enkel de klassieke thema’s vormden een inspiratiebron (denk aan de zee als woelige maatschappij), de auteur schrijft dat ook Boelgakovs De meester en Margarita dat was, zeker in het tweede deel klopt dat wel. Daar worden de losse eindjes uit het eerste deel weer opgenomen en het wordt dan toch nog een familieroman, but not as you know it.
 
Er is duidelijk heel wat studiewerk aan deze roman voorafgegaan, er hoort zelfs een voorwoord bij waarin een aantal begrippen worden toegelicht. Nu en dan lijkt de auteur zich wat te vertillen aan verwijzingen of uitdrukkingen (‘hij spande zijn animus in’) of gaat ondanks een verantwoording nog de mist in bij namen. ‘Een wolf bij zijn oren pakken’ is een Romeinse uitdrukking over de onmogelijkheid om een opdracht uit te voeren, een wolf heeft namelijk te korte oren om hem aan vast te houden. We hebben het gevoel dat die titel ook wat geldt voor het schrijven van dit boek: door de vele lagen is dit wel een slim boek geworden, maar het levert niet altijd een meeslepende ervaring op.
 
Sana Valiulina: Een wolf bij zijn oren pakken, Prometheus, Amsterdam 2020, ISBN 9789044639483. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri