Een jonge kerel reist met de trein naar een pension in een klein stadje
buiten Warschau, waar de laatste generatie Holocaustslachtoffers woont. Toen
zijn oma nog leefde, bracht hij hier veel tijd door. Nu keert hij terug naar
het pension om herinneringen op te rakelen. Het
pension is het derde boek van de Poolse auteur Piotr Pazinski. Na twee
boeken over de fictiewerken van James Joyce waagde hij zich in 2009 aan zijn
eerste roman, Pensjonat.
Pazinski (46) is diep verworteld
in de joodse cultuur. De journalist werkt voor het joodse magazine Midrash
in Warschau. Kenners van religie krijgen dankzij Het pension zonder
twijfel een prachtig inzicht in de joodse cultuur. Maar het veelvuldige gebruik
van joodse begrippen, die in de voetnoten kort worden toegelicht, maakt het
boek moeilijk verteerbaar voor wie minder op de hoogte is van de joodse
geschiedenis.
Het
boek kent weliswaar enkele grappige en vertederende passages. Zoals over de
oude pensionbewoner Leon, die elke dag een Siberische douche met ijskoud water
neemt, en nadien -- ‘Een, twee, een, twee!’ -- aan ochtendgymnastiek doet. Maar
na een veelbelovend begin zakt Het pension als een pudding in mekaar. De
grote herinneringen die Pazinski oproept, zijn vaag. De personages van de
bejaarde inwoners van het pension worden nooit goed uitgediept. Het
onvermijdelijke en interessantste onderwerp, de Holocaust, duikt amper op.
De lezer wacht
op de ultieme ontknoping, die nooit komt. Voortdurend duiken weinig spannende
verwijzingen op naar de tocht door de woestijn. ‘Oude tijden’, bromt een
personage bits. ‘Wat valt daar nou nog over te vertellen’. Nagel op de kop. ‘Ik
wilde u nog één ding vertellen’, zegt een personage helemaal aan het einde.
Maar zelfs dan komt er niets. Ook het erg poëtische taalgebruik vraagt veel van
de lezer. ‘De wereld ademde de harsige lucht diep in, met krachtige teugen, en
overal bruiste het leven in al zijn verschijningsvormen’.
Het pension lijkt zo te
zijn uitgegroeid tot een Europees prestige- of subsidieproject. Het boek kreeg
een belangrijkste Poolse prijs en de Literatuurprijs van de Europese Unie, een
onbekende prijs die elk jaar meer dan tien auteurs krijgen. De Europese
Commissie financierde de zeer vlotte vertaling van uitgeverij De Geus, die het
boek een mooie uitgave bezorgde. Het pension maakt deel uit van de
lovenswaardige reeks ‘Lees Europees’ die uitgeverij De Geus opzet. Maar grote
Europese literatuur is dit boek zeker niet.
Piotr Pazinski: Het pension, De Geus,
Amsterdam 2019, 171 p. ISBN 9789044541274. Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan