Time-out van Koen
Vermeiren is als we de auteur mogen geloven de ‘eerste niet-politiek correcte
roman van Vlaanderen’. Op de achterflap krijgt de lezer volgende vragen
voorgeschoteld: ‘Hoeveel vrijheid kan een mens aan, vooraleer hij een gevaar
wordt voor anderen én voor zichzelf? En hoe lang kan een democratie haar eigen
principes op de helling zetten, vóór ze afglijdt naar zelfvernietiging?’ De
vragen die hier gesteld worden, zijn interessant en zeker voer voor discussie.
Jammer genoeg blijkt het voor Koen Vermeiren een vrijgeleide om 336 bladzijden
lang zijn haatgevoelens tegenover de islam en de zogenaamde ‘gutmenschen’ neer
te pennen.
In
het binnenwerk wordt Time-out niet als roman, maar als ‘tijdsdocument’ beschreven.
De roman is inderdaad een heel autobiografisch werk waarin Vermeiren niet
alleen een beeld van zijn jeugd toont, maar ook van een typisch Vlaams dorp in
de jaren ´60. Het leven van hoofdpersonage Koen speelt zich af in ‘Sint-Teunis’
(Sint-Antonius), een Vlaams dorp niet ver van Antwerpen. Aan de hand van korte
alinea’s schetst Vermeiren het Vlaanderen van zijn jeugd en zijn
haat-liefdeverhouding daartegenover. Zo hekelt hij de schijnheiligheid van de
katholieke kerk, verhaalt hij hoe zijn grootvader dieren op brute wijze
vermoordde (Vermeiren heeft er een vegetarische levensstijl aan overgehouden)
en steekt zijn afkeer voor de stad niet onder stoelen of banken. Tegelijkertijd
merk je echter ook hoe groot de liefde voor zijn familie en het platteland is
en hoe die hem gevormd hebben als mens. Alles is geschreven in een sappig
Vlaams taalgebruik, wat ervoor zorgt dat Vermeiren inderdaad een bepaalde sfeer
weet op te wekken.
Jammer genoeg blijkt al snel wat Vermeiren onder ‘niet-politiek correcte
roman’ verstaat, wanneer hij het heeft over ‘de moraliserende lafbekken’ van de
21ste eeuw, die ‘zonder slag of stoot gecapituleerd [zijn], en
daarmee niet alleen hun eigen lot, maar dat van de hele westerse wereld en
cultuur [hebben] bezegeld’. Vanaf dan hekelt het hoofdpersonage om de vijf
alinea’s de ‘gutmenschen’, de ‘links-intellectuele elite’, de VRT en uiteraard
de islam – de religie die er volgens het hoofdpersonage voor zorgt dat onze
maatschappij gedoemd is om ten onder te gaan. De verteller vindt dat de
vrijheid, die in de jaren ´60 eindelijk verworven is door het afwerpen van het
katholieke juk, weer vrijwillig afgegeven wordt door oogluikend toe te staan
dat onze maatschappij ‘islamiseert’. Zo vergelijkt hij Unia met de Gestapo,
zijn migranten in Zeebrugge ‘Noord-Afrikaanse avonturiers’ met ‘modieuze
zonnebrillen, blinkende horloges [en] dure gsm’s’ en spreekt hij over het
‘barbaarse islamitische offerfeest […] waarbij onze politici telkens laf de
andere kant op kijken’. En zo gaat Vermeiren constant kort door de bocht.
Zonder enige nuance lijkt hij al zijn frustraties neer te pennen.
De vraag is wat Koen
Vermeiren hiermee wil bereiken. Het volk zogenaamd wakker schudden? De ‘brave
burger’ (Vermeirens favoriete uitdrukking) verdedigen? Een discussie opwekken?
De mening van veel mensen vertegenwoordigen? Het lijdt geen twijfel dat hij dat
laatste inderdaad doet. Bij de meest recente verkiezingen bleek duidelijk dat
de frustratie en haat die in dit boek doorschemeren, verre van uitzonderlijk
zijn en daarom is het belangrijk om ernaar te luisteren. Maar heeft Vermeiren daar
de juiste vorm voor gekozen? Dat valt te betwijfelen. Het is namelijk heel
vermoeiend om 336 bladzijden lang over de frustraties van iemand te lezen. Om
den duur denk je gewoon: daar gaat ie weer. En kijk je ernaar uit dat je
eindelijk de laatste bladzijde mag omslaan.
Koen Vermeiren: Time-out. Een
tijdsdocument, Koen Vermeiren, 2019, 338 p. ISBN 9789402190618
deze pagina printen of opslaan