Poëzie

BOEKEN NR. 9, OKTOBER 2019

Dominique de Groen: Sticky Drama

door Dirk De Geest

Dominique de Groen maakte met Shop Girl een opgemerkte intrede op de poëtische scène. In die bundel analyseerde ze op een afstandelijke, haast wetenschappelijke wijze de moderne kledingindustrie, uitgaande van haar eigen ervaringen bij Primark. De bundel was doelbewust gericht op algemenere principes dan louter anekdotische feitjes. De Groen gebruikte haar casus om kritisch de mechanismen van het laat-kapitalisme te analyseren, de precaire situatie van de werknemer maar ook van de uitgebuite arbeidsters in Bangladesh, die instaan voor de productie van grondstoffen. Daarbovenop komt de uitbuiting van de aarde zelf, die door de dichteres bekeken wordt in het perspectief van wat tegenwoordig deep time wordt genoemd. In dat licht verschijnt de mens als een soort van schadelijk intermezzo eerder dan als het centrum van het heelal.
 
In haar nieuwe bundel zet Dominique de Groen die thematische lijnen verder uit, maar het perspectief wordt nog veel breder. Sticky Drama gaat over de aarde en de natuur, plaatsen waar zich gigantische maar te weinig opgemerkte drama’s afspelen: de uitputting van de natuurlijke grondstoffen, de milieuvervuiling, de klimaatopwarming. Onder de pen van de dichter krijgt dat verhaal epische en mythische allures. Het lijkt erop dat de aarde wraak neemt door de wereld met slijm te overspoelen (vandaar de titel). Daarbij worden tal van motieven aangewend: de aanwezigheid van fossiele resten om ons te herinneren aan wat onherroepelijk is verdwenen, eilanden die overspoeld worden, lichamen die worden besmet… Boeiend is wel hoe die wereldwijde thema’s telkens betrokken worden op het dichterlijke ik, waardoor de grens tussen mens en wereld gedeeltelijk wordt opgeheven.
 
Na de troosteloze, haast apocalyptische beelden uit de openingsreeks lijkt de tweede afdeling een wat vitaler perspectief te bieden, zij het op een merkwaardige manier. ‘Deep time’ beschrijft de manier waarop bacillen zich millennia lang onder de permafrost hebben weten in stand te houden. Nu, met de opwarming van de aarde, lijkt hun tijd opnieuw aangebroken. In deze gedichten versmelten zo een niet-menselijk verleden met een niet-menselijke toekomst. Van optimisme is echter niet meteen sprake, want de bacillen worden geassocieerd met virale infecties, en hoe dan ook is een terugkeer van de mammoet geen optie voor een betere wereld. Belangrijk is vooral de aandacht voor allerlei vormen van leven, ook in het zogenaamd ‘levenloze’. In die zin streeft De Groen naar een gedeeltelijke ontmenselijking van onze ervaring door de menselijke aanwezigheid voor te stellen als een kort maar schadelijk intermezzo in een veel langere geschiedenis van de kosmos. Het beeld van het kleverige slijm dat de wereld overwoekert, wordt hier verbonden met een soort van heksensabbat, die even bevrijdend als bedreigend is.
 
Die zoektocht naar oeroude wortels vindt zijn culminatie in de slotreeks, die haast lijkt op experimenteel proza. De klinische en beknopte zinnetjes uit de gedichten van de eerdere reeksen dijen hier uit tot allerlei fragmenten die worden gemonteerd tot flarden van een mythisch verhaal. Het evoceert een soort van Danteske helletocht, waar de ik, samen met Malayney Melkzuur, op zoek gaat naar LUCA, de oudste gemeenschappelijke voorouder van alles wat leeft (en daardoor de verbindende factor tussen de mens, de plant en de bacil). Het is een groteske tocht waarin de personages geholpen worden door een aantal heksen. De Groen verkent hier dus duidelijk andere (esoterische) werelden maar ook een ander genre, dat van het lyrische proza.
 
In die zin is Sticky Drama tegelijk een voortzetting van De Groens debuutbundel én een schakel in een evolutie. De bundel mist weliswaar de focus van Shop Girl, maar daar staat een breder en nog ambitieuzer project tegenover. En ondertussen blijft De Groen de magistrale beeldcombinaties aan elkaar rijgen, met een geheel eigen toon die de lezer doelbewust op afstand houdt maar onophoudelijk fascineert.  
 
Dominique de Groen: Sticky Drama, Het balanseer, Gent 2019, 77 p. ISBN 9789079202607. Distributie EPO

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri