Booker Prize Shortlist 2019

BOEKEN NR. 9, OKTOBER 2019

Lucy Ellmann: Ducks, Newburyport

door Kris van Zeghbroeck

De zestiger Lucy Ellmann (1956) werd geboren in Evanston (Illinois). Ze is de dochter van de eminente Amerikaanse Joyce-kenner, biograaf en literatuurcriticus Richard Ellmann (gekend voor zijn biografieën van W.B. Yeats, James Joyce en Oscar Wilde - Pulitzer Prize 1989), die in de jaren zeventig en tachtig doceerde aan Oxford University. Ellmann migreerde zo als tiener naar het Verenigd Koninkrijk, waar ze studeerde aan Essex University (BA) en het Courtauld Institute of Art (London (MA)). Ze bleef er wonen en vestigde zich uiteindelijk in Schotland (Edinburgh) met de dubbele Amerikaanse en Britse nationaliteit.

Als jongste van drie kinderen uit een superintellectueel nest (haar moeder is de feministische literatuurcriticus Mary Ellmann) had Lucy het gevoel dat er nooit naar haar geluisterd werd. Ze was bang voor haar vader, die met stevige hand haar leesachterstand remedieerde. Lucy voelde zich ‘the flop of the family’, versterkt door de academische successen van haar oudere broer en zus. Het is vanuit die frustratie dat ze begonnen is met het schrijven van haar donkere, maar grappige en gedurfde fictie. Eindelijk kon ze zichzelf een stem geven en haar boosheid over de wereld ventileren.

‘I got angry - well, disappointed by - the world. Angry at myself. And I was angry about being brought to England. In some ways I don't think I forgave my father for that.’ (The Herald) De jonge Lucy groeide op in een sfeer van afwijzing, versterkt door een vader met wie ze niet kon praten en een moeder die leed aan een slopende aneurysma. Kort na haar universitaire studies ontsnapt ze in een kort, ongelukkig huwelijk en werd ze moeder van een dochter. Emily werd de drijvende kracht binnen Lucy’s leven, ondanks haar aanhoudende twijfels of iemand die zonder veel liefde opgroeide, voldoende liefde kan geven aan haar kind.
 
Lucy’s moeder Mary, die jarenlang verzorgd werd door haar man, kreeg bovenop haar aneurysma borstkanker. Dan werd Richard zelf ernstig ziek en stierf een paar jaar voor Mary aan kanker bezweek. Na het overlijden van haar moeder stortte Lucy in. De resonanties van die burn-out en de emoties die haar hele leven beheersen, komen in haar biografisch getinte oeuvre naar boven. Ze heeft sinds 1997 een stabiel en gelukkig huwelijk met de Amerikaanse schrijver Todd McEwen, maar heeft te veel meegemaakt om nog aan die donkere ondertoon in haar werk te ontsnappen.

‘It doesn't take a psychologist to explain the voice that drives her novels: a lively, acutely intelligent observer whose words quiver with frustration and rage. Starting with her first novel, Sweet Desserts [1988], which won the Guardian fiction prize in 1988 and continuing through Varying Degrees of Hopelessness [1991], Man or Mango [1999 (opgedragen aan haar dochter Emily Firefly Gasquoine)] and Dot in the Universe [2003], Ellmann has increasingly refined her writing to reach a wholly original tone, a vivid, harsh, frequently bleak yet electrifyingly funny voice that tackles the biggest issues with the readable ease of a fashion magazine’.

‘Ellmann splatters her novels with capital letters, detonations of wrath that give off a frisson of energy and excitement before you've even read a sentence. Her pages echo the childish exuberance of Ronald Searle mixed with Restoration comedy, Jacobean tragedy and Regency elegance. The range of her hidden literary references is giddying, but her tone is entirely modern and direct’. (The Herald)

Sindsdien volgden nog de romans Doctors & Nurses (2006) en Mimi (2013). Met het voor de Booker Prize Shortlist 2019 genomineerde Ducks, Newburyport (2019) bereikt Ellmann een mijlpaal in haar oeuvre. Een lijvige roman, waarin gemakkelijk haar laatste vier romans onderdak kunnen vinden. Een Great American Novel, een minutieuze haast encyclopedische ontrafeling van The Great American Trauma. Een eindeloze stream of consciousness van 1030 bladzijden in (grotendeels) één enkele zin. Een unieke echo van James Joyces Ulysses vol woordassociaties, die de grenzen van de romanvorm opnieuw wil verleggen.

De Molly van dienst is een naamloze huisvrouw uit Newcomerstown (Ohio) van middelbare leeftijd. Een getrouwde vrouw met vier kinderen, die vroeger actief was als leerkracht tot ze behandeld werd voor kanker. Nu komt ze aan de kost met het bakken van taarten. Ze denkt na over het verleden en de problemen binnen de (Amerikaanse) alledaagse wereld die in haar opkomen. Een als een stroom meanderende en als een rivierdelta vertakkende kluwen van neven- en ondergeschikte zinnen die naar een eindeloze zee voeren.

Schijnbaar in de werkelijkheid verzonken, zijn 'The fact that'-zinsneden, die met elkaar verbonden zijn door komma's en puntkomma's. De enige grenzen die de verhaalstroom indijken, is het sub-plot van een bergleeuw op zoek naar haar welpen, dat in een aantal afleveringen eilandjes van zinnen en paragrafen opwerpt, om dan weer met de overkoepelende eindeloze flow mee te drijven. Niet meteen het uitgangspunt van een verkoopsucces moet Ellmanns vaste uitgeverij Bloomsbury gedacht hebben en het manuscript verscheen uiteindelijk bij de indie publisher Galley Beggar Press.

Leven en dood, de afwezige moederfiguur, blijven wegen op Lucy Ellman, die tot op zekere hoogte achter de vertelinstantie schuilgaat. De titel van het boek (Ducks, Newburyport) refereert naar een incident waar de moeder van de naamloze vertelster door haar zus gered werd van de verdrinkingsdood in Newburyport, nadat ze achter de eendjes aan liep.

'In certain lights, the narrator seems individuated by sadness and how she flees from it. She grieves the loss of her mother, which “broke me, the shock of it broke me, the fact that I changed overnight.” Beneath her sunniness lies a specific, damaged woman who believes that she is a “failure,” “neglectful, shy, lousy,” that “there is no place for me in this world”.' (The New Yorker)

Als auteur zet Lucy Ellmann zich met dit boek echter definitief op de kaart, of ze nu de Booker Prize wint of niet. En meteen geeft ze zich een symbolische plaats binnen het genie van haar familie.

Lucy Ellmann: Ducks, Newburyport, Galley Beggar Press, Norwich, 2019, 1032 p. ISBN 9781913111984






deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri