Nederlands proza

BOEKEN NR. 3, MAART 2019

Frank Heinen: De zaak Tom

door Lisanne Vroomen

Journalist Frank Heinen, bekend van zijn boeken over wielrennen, debuteert met De zaak Tom als romancier en dat doet hij goed: met een spannende road novel met een daverende ontknoping, verteld in een staccato stijl met af en toe een aforisme, zoals deze: ‘Geslaagd, het favoriete adjectief van mensen die niet doorhebben dat er niet zoiets bestaat als slagen, dat hun slagen hoogstens tijdelijk uitstel van onvermijdelijk falen betekent.’
 
Bob Persoon is de hoofdpersoon. Na zijn pensioen gaat hij regelmatig op bezoek bij zijn doofstomme broer Tom, die in een zorginstelling zit. Op een dag neemt hij hem mee zonder medeweten van het personeel. Hij heeft zijn hele huis laten verbouwen om Tom, die ook niet goed ter been is, een onderkomen te kunnen bieden. Al snel wordt het Bob duidelijk dat hij Tom echter niet zomaar mee had mogen nemen: hij wordt nu gezocht voor ontvoering. Samen met Nina, een meisje uit de bibliotheek, slaat Bob op de vlucht. Met z’n drieën rijden ze naar Duitsland, waar ze als een trip down memory lane het jaarlijkse vakantieoord van de ouders van Bob en Tom bezoeken. Net als in de klassiek geworden road novel De honderdjarige man die uit het raam klom en verdween van Jonas Jonasson wordt het reisgezelschap steeds groter, maar in tegenstelling tot die roman is het niet de hoofdpersoon die de leiding neemt hierbij. Hij lijkt eerder een willoze speelbal van het lot, of wellicht van Nina.
 
Hoe verder in het verhaal, hoe meer vragen het oproept. Bob volgde blijkbaar therapie en slikte medicijnen: wat is of was er met hem aan de hand? Waarom gaat Nina zomaar met de twee broers mee? Welk doel heeft zij? En hoe komt het dat er geen vakantiefoto’s zijn waar Bob en Tom als kinderen samen op staan? Waarom wordt Bob de ‘bezoekouder’ van Tom genoemd? Waarom heeft hij het vertrek van Tom uit de zorginrichting niet officieel geregeld? Al deze vragen worden beantwoord als de journalist Jonas zich bij de groep aansluit en hij Bob zover weet te krijgen dat hij aan een tv-show deelneemt. Tijdens deze show blijkt niemand te zijn wie hij of zij beweerde te zijn: ieder personage speelde zijn eigen spel met de andere personages om er een eigen slaatje uit te slaan. Alleen Bob blijft in zijn eigen altruïsme geloven: ‘Iedereen wil altijd iets terug. Ik wilde niets terug willen.’ Vandaar zijn keuze om Tom te ontvoeren, die door zijn handicap niets terug kan geven.
 
Bob speelt wellicht geen spel met anderen, wel met de werkelijkheid, waarbij hij duidelijk de regie verliest -- als hij die al ooit heeft gehad. Frank Heinen speelt op zijn beurt een spel met een onbetrouwbare verteller. Wat mij betreft, is het een geslaagd spel waarbij je sympathie blijft voelen voor Bob, ook als alle puzzelstukjes op hun plek vallen en hij niet blijkt te zijn wat hij de lezer heeft voorgehouden.
 
Frank Heinen: De zaak Tom, De Bezige Bij, Amsterdam 2019, 287 p. ISBN: 9789403104607. Distributie Standaard Uitgeverij

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri